เมื่อเอ่ยถึง 'เยาวชน' ผู้ใหญ่ในสังคมมักจะคิดว่าหน้าที่ของเด็ก ๆ คือการเรียน จึงเน้นการพัฒนาทางด้าน IQ เป็นหลัก เพื่อให้เติบโตเป็นคนเก่ง แต่ในความจริงแล้วเด็กยังมีศักยภาพอีกมากมาย การศึกษาในปัจจุบันจึงพยายามพัฒนาด้าน EQ และจิตสาธารณะควบคู่ไปด้วย เพื่อให้เด็กเหล่านั้นเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มากไปด้วยความสามารถ และมีจิตสำนึกความรับผิดชอบต่อสังคมโดยเฉพาะบ้านเกิดของตนเอง  ซึ่งจะทำให้ทุกพื้นที่ในประเทศไทยอุดมสมบูรณ์และเจริญอย่างยั่งยืนไปพร้อม ๆ กัน เช่นเดียวกับ 'โรงเรียนบ้านละลม' ต. ละลมใหม่พัฒนา อ. โชคชัย จ.นครราชสีมา ที่ร่วมกับ บริษัท เจริญโภคภัณฑ์อาหาร จำกัด (มหาชน) หรือ ซีพีเอฟ จัด โครงการ'นักสืบสายน้ำ' เพื่อสอนการวัดคุณภาพน้ำทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ โดยคัดเลือกน้อง ๆ จำนวน 74 คน มาให้ความรู้และร่วมเป็นหูเป็นตาทำประโยชน์ให้กับชุมชนด้วยการเฝ้าระวังลำน้ำมูล ให้คงความสะอาดปลอดภัย ซึ่งน้องที่เข้ารับการอบรมจะได้รับประกาศนียบัตรจากนายธงชัย ลืออดุลย์ ผู้ว่าราชการจังหวัดนครราชสีมา และนายสุชาติ  สิทธิชัย รองกรรมการผู้จัดการอาวุโส ซีพีเอฟ

       นายสุพจน์  สุวิวัฒนานันท์  ผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านละลม กล่าวว่า ทางโรงเรียนได้คัดเลือกนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นมาเข้าร่วมโครงการ เนื่องจากเด็กค่อนข้างโตพอสมควร  สามารถนำข้อมูลที่ได้ไปคิด วิเคราห์ และต่อยอดทำประโยชน์เพื่อชุมชนได้  ซึ่งหลังจากจบกิจกรรมแล้วเด็กเหล่านี้เขากระตือรือร้นจะช่วยกันสอดส่องดูแลลำน้ำมูล ซึ่งเป็นลำน้ำที่พวกเขาใช้อยู่ใช้กินกันมาตั้งแต่เกิด เป็นการดีที่เราช่วยกันปลูกจิตสำนึก รักหวงแหน การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมตั้งแต่เด็ก ๆ เพราะสิ่งเหล่านี้จะติดตัวเขาตลอดไป อย่างไรก็ตามยังอยากสร้างวัฒนธรรมการอนุรักษ์พันธุ์สัตว์น้ำให้กับชาวชุมชนอีกด้วย 

      ด้าน ด.ญ. สุกานดา  เปล่งกระโทก หรือ น้องวา นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาชั้นปีที่ 2 กล่าวว่า รู้สึกดีใจคะที่ได้เข้าร่วมการอบรม พี่ ๆ ทางซีพีเข้ามาให้ความรู้เกี่ยวกับลำน้ำมูล และสอนการวัดคุณภาพน้ำอย่างแรกให้ดูที่สัตว์หน้าดิน ซึ่งจะแสดงความสะอาดของน้ำได้  ถ้าลำน้ำมูลเกิดสกปรกสัตว์หน้าดินจะไม่มี  สอนมลพิษทางน้ำ  ส่วนตอนบ่ายพี่เขาพาไปสำรวจน้ำ  สำรวจสัตว์หน้าดินจริง ๆ  หนูคิดว่าจะช่วยสอดส่องดูแลและไม่ทิ้งขยะลงในแม่น้ำ เพราะลำน้ำมูลเป็นน้ำที่บางคนเล่น  บางคนใช้หากิน

     โครงการ 'นักสืบสายน้ำ' เป็นโครงการที่สร้างกระบวนการมีส่วนร่วมระหว่างภาคการศึกษา เยาวชน และผู้ประกอบการ ให้ตระหนักถึงความสำคัญของลำน้ำมูลให้มากขึ้น โดยซีพีเอฟมาจัดอบรมให้ความรู้เกี่ยวกับการตรวจวัดคุณภาพน้ำทางกายภาพ ทางเคมี และทางชีวภาพ พร้อมสอนใช้เครื่องมือ DO Meter ในการวัดปริมาณอ็อกซิเจนที่ละลายในน้ำ เครื่องวัด PH ที่บ่งบอกความเป็นกรด-ด่างของแหล่งน้ำ เพื่อชี้วัดความสกปรกของน้ำ โดยเยาวชนจะร่วมเป็นหูเป็นตาในการสอดส่องดูแลและเฝ้าระวัง เพื่อให้ลำน้ำมูลคงความสะอาด ปลอดภัย ชาวชุมชนสามารถใช้ได้ตลอดทั้งปี ซึ่งลำน้ำมูลเป็นแม่น้ำสายใหญ่ของภาค

     ตะวันออกเฉียงเหนือโดยต้นกำเนิดอยู่ในเขตจังหวัดนครราชสีมาและปราจีนบุรี มีชุมชนอาศัยและทำการเกษตรอยู่ทั้งสองฝั่งของลำน้ำทั้งตอนบนและตอนล่าง โรงงานแปรรูปเนื้อไก่ของซีพีเอฟตั้งอยู่ระหว่างตอนกลางของลำน้ำ นับว่าทุกภาคส่วนได้ใช้ประโยชน์จากลำน้ำแห่งนี้ ซึ่งน้อง ๆ ที่เข้าร่วมโครงการจะเกิดความภาคภูมิใจที่ตนเองได้เป็นส่วนหนึ่งในการทำประโยชน์ให้กับชุมชนด้วย นายสุชาติ  กล่าว

     โครงการ 'นักสืบสายน้ำ'เป็นกิจกรรมภายใต้โครงการรักษ์ลำน้ำมูล นับเป็นโครงการหนึ่งในยุทธศาสตร์ด้าน 'ดินน้ำป่าคงอยู่' ซึ่งถือเป็นหนึ่งในยุทธศาสตร์ 3 เสาหลักด้านซีเอสอาร์ของซีพีเอฟ ที่มุ่งอนุรักษ์และฟื้นฟูแหล่งทรัพยากรธรรมชาติรอบรั้วสถานประกอบการ เพื่อความมั่นคงของระบบนิเวศและทรัพยากรของประเทศให้คงความอุดมสมบูรณ์อย่างยั่งยืน