ร่างหนังสือแสดงเจตจำนงการเจรจาทวิภาคีด้วยสิ่งแวดล้อม ความหลากหลายทางชีวภาพและการคุ้มครองชนิดพันธุ์

Details: Category: มติ ครม.; Published: Wednesday, 06 March 2024 21:20; Hits: 6805

Gov 41

ร่างหนังสือแสดงเจตจำนงการเจรจาทวิภาคีด้วยสิ่งแวดล้อม ความหลากหลายทางชีวภาพและการคุ้มครองชนิดพันธุ์

คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบตามที่กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) เสนอดังนี้

1. เห็นชอบต่อร่างหนังสือแสดงเจตจำนงการเจรจาทวิภาคีว่าด้วยสิ่งแวดล้อม ความหลากหลายทางชีวภาพและการคุ้มครองชนิดพันธุ์ (ร่างหนังสือแสดงเจตจำนงฯ)

2. หากมีการแก้ไขร่างหนังสือแสดงเจตจำนงฯ ที่มิใช่สาระสำคัญหรือขัดต่อผลประโยชน์ของประเทศไทย ขอให้ ทส. พิจารณาดำเนินการโดยไม่ต้องเสนอคณะรัฐมนตรีพิจารณาอีกครั้ง

3. เห็นชอบให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหรือผู้แทนที่ได้รับมอบหมายเป็นผู้ลงนามร่วมหนังสือแสดงเจตจำนงฯ

(ทส. แจ้งว่า จะมีการลงนามร่วมหนังสือแสดงเจตจำนงฯ ในระหว่างการเยือนสาธารณรัฐฝรั่งเศสของนายกรัฐมนตรี ระหว่างวันที่ 8 - 12 มีนาคม 2567)

สาระสำคัญ

ทส. รายงานว่า

1. สถานเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสประจำประเทศไทย ได้ประสาน ทส. โดยสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.) เพื่อพัฒนาหนังสือแสดงเจตจำนงฯ ภายใต้ความร่วมมือแผนการ (Roadmap) สำหรับการดำเนินความสัมพันธ์ไทย - ฝรั่งเศส (ค.ศ. 2022 - 2024)¹ ซึ่งแผนดังกล่าวมีวัตถุประสงค์เพื่อใช้เป็นกรอบแนวทางในการดำเนินความร่วมมือระหว่างประเทศไทยกับสาธารณรัฐฝรั่งเศสในระยะเวลา 3 ปี ประกอบด้วยความร่วมมือใน 4 ด้าน ได้แก่ (1) การส่งเสริมความร่วมมือเพื่อสันติภาพ เสถียรภาพ และความมั่นคง (เช่น การต่อต้านภัยคุกคามไซเบอร์ การก่อการร้าย เป็นต้น) (2) การเสริมสร้างความเป็นหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจที่สอดคล้องกับหลักการพัฒนาที่ยั่งยืน [เช่น การส่งเสริมการลงทุนในสาขาเศรษฐกิจชีวภาพ เศรษฐกิจหมุนเวียน และเศรษฐกิจสีเขียว (Bio-Circular-Green (BCG) Economy)] (3) การเสริมสร้างการแลกเปลี่ยนระหว่างประชาชนกับประชาชน (มุ่งเน้นการสร้างสังคมที่ยั่งยืนและเท่าเทียม เช่น การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ การแลกเปลี่ยนทางวิทยาศาสตร์ เป็นต้น) และ (4) การส่งเสริมความร่วมมือในประเด็นระดับโลก (มุ่งเน้นความร่วมมือเพื่อบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนในประเด็นเร่งด่วน เช่น การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การปกป้องสิ่งแวดล้อมและคุ้มครองความหลากหลายทางชีวภาพ เป็นต้น)

2. ร่างหนังสือแสดงเจตจำนงฯ มีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นกลไกการเสริมสร้างความรู้ความเข้าใจ รวมถึงส่งเสริมความร่วมมือและบูรณาการเชิงนโยบายระหว่างประเทศไทยและสาธารณรัฐฝรั่งเศส และสนับสนุนให้เกิดโครงการความร่วมมือที่เป็นรูปธรรมโดยทั้งสองฝ่ายเห็นพ้องจะดำเนินงานร่วมกันใน 2 ประเด็น ได้แก่ (1) ความหลากหลายทางชีวภาพกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และ (2) การจัดการทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งอย่างยั่งยืน ผ่านกิจกรรมความร่วมมือต่างๆ สรุปได้ ดังนี้

หัวข้อ

รายละเอียด

กิจกรรมความร่วมมือ

ประเภทกิจกรรมความร่วมมือที่ทั้งสองฝ่ายจะดำเนินการร่วมกัน ได้แก่

(1) การแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสารและประสบการณ์ระหว่างผู้เชี่ยวชาญ

(2) การเยี่ยมเยือนของทั้งเจ้าหน้าที่ระดับสูง ระดับปฏิบัติ และระดับผู้เชี่ยวชาญ

(3) การจัดประชุมหรือสัมมนาร่วมกัน

(4) กิจกรรมความร่วมมือในรูปแบบอื่นๆ ที่ผ่านความเห็นซอบจากทั้งสองฝ่าย

นอกจากนี้ ทั้งสองฝ่ายเห็นว่า ควรให้มีการเจรจาหารือทวิภาคีไทย - ฝรั่งเศส ในระดับปลัดกระทรวงด้านสิ่งแวดล้อมอย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อยปีละหนึ่งครั้ง หรือตามช่วงเวลาที่ประเทศผู้ลงนามทั้งสองฝ่ายเห็นชอบ โดยสับเปลี่ยนกันจัดที่ประเทศไทยและฝรั่งเศส

โครงการความร่วมมือที่ทั้งสองฝ่ายจะดำเนินการ

ทั้งสองฝ่ายได้กำหนดโครงการความร่วมมือที่ให้ความสำคัญไว้ในภาคผนวกของร่างหนังสือแสดงเจตจำนงฯ ซึ่งเป็นการแลกเปลี่ยนความรู้ความเชี่ยวชาญในด้านต่างๆ เกี่ยวกับความหลากหลายทางชีวภาพกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และการจัดการทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งอย่างยั่งยืน เช่น

ประเด็น

ตัวอย่างหัวข้อที่ทั้งสองฝ่ายจะแลกเปลี่ยนความรู้ความเชี่ยวชาญ

(1) ความหลากหลายทางชีวภาพกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

1) การปรับปรุงแผนปฏิบัติการความหลากหลายทางชีวภาพแห่งชาติ² เพื่อให้สอดคล้องกับวัตถุประสงค์และเป้าหมายของกรอบงานคุนหมิง - มอนทรีออล ว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพของโลก³ (กรอบงานคุนหมิง - มอนทรีออลฯ)

2) การดำเนินงานภายใต้เป้าหมายของกรอบงานคุนหมิง - มอนทรีออลฯ ทั้งในประเด็นการจัดตั้งพื้นที่คุ้มครองและมาตรการอนุรักษ์เชิงพื้นที่อื่นๆ

3) การบริหารจัดการความหลากหลายทางชีวภาพ โดยมุ่งเน้นการให้การศึกษาด้านสิ่งแวดล้อม การเสริมบทบาท และการมีส่วนร่วมของชนกลุ่มน้อยและชุมชนท้องถิ่น

4) การคุ้มครองและการอนุรักษ์ชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคาม

5) การบูรณาการความหลากหลายทางชีวภาพเข้าสู่ภาคส่วนต่างๆ ในสังคม และการระดมทรัพยากรของภาคเอกชน ภาคประชาสังคม สถาบันการศึกษา และภาคธุรกิจ (เช่น งบประมาณ เทคโนโลยี งานวิจัย เป็นต้น)

6) การต่อต้านอาชญากรรมทางสิ่งแวดล้อม⁴ รวมถึงการลักลอบค้าสัตว์ป่าและพืชป่า และการค้าไม้ผิดกฎหมาย

7) การจัดทำบัญชีก๊าซเรือนกระจก⁵ การวิจัยและนวัตกรรมที่เกี่ยวข้อง รวมถึงการแบ่งปันข้อมูล การพัฒนาเทคโนโลยีและฐานข้อมูลความหลากหลายทางชีวภาพ

(2) การจัดการทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งอย่างยั่งยืน

1) การติดตามตรวจสอบ การป้องกัน และการลดมลพิษในทะเลที่มีแหล่งกำเนิดจากบนบก เช่น ขยะพลาสติก และสารกำจัดศัตรูพืช

2) การออกแบบและการจัดการพื้นที่คุ้มครองทางทะเล เช่น การจัดทำแผนการจัดการพื้นที่คุ้มครองทางทะเล⁶ การวิเคราะห์ประเมินองค์ประกอบทางนิเวศวิทยาและสังคม การประเมินประสิทธิภาพของพื้นที่คุ้มครองทางทะเล เป็นต้น

ทั้งนี้ หนังสือแสดงเจตจำนงฉบับนี้จะไม่สร้างพันธกรณีหรือข้อผูกพันที่มีผลทางกฎหมายใดๆ ให้แก่ประเทศผู้ลงนามทั้งสองฝ่าย ทั้งกฎหมายภายในประเทศและกฎหมายระหว่างประเทศ

3. ทส. แจ้งว่า การลงนามหนังสือแสดงเจตจำนงฯ จะเป็นโอกาสในการเสริมสร้างความเป็นหุ้นส่วนด้านสิ่งแวดล้อมและความหลากหลายทางชีวภาพของประเทศไทยกับสาธารณรัฐฝรั่งเศส รวมถึงสนับสนุนการดำเนินงานเพื่อบรรลุเป้าหมายตามพันธกรณีระหว่างประเทศ เช่น กรอบงานคุนหมิง - มอนทรีออลฯ ความตกลงปารีสและการพัฒนาที่ยั่งยืน เป็นต้น รวมถึงการเพิ่มพื้นที่คุ้มครองและมาตรการการอนุรักษ์เชิงพื้นที่อื่นๆ ทั้งทางบกและทางทะเลให้ได้อย่างน้อยร้อยละ 30 ของพื้นที่ทางบกและทางทะเล ภายในปี 2573

4. คณะกรรมการอนุรักษ์และใช้ประโยชน์ความหลากหลายทางชีวภาพแห่งชาติ [รองปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (นายเถลิงศักดิ์ เพ็ชรสุวรรณ) เป็นประธาน] ในการประชุมครั้งที่ 2/2566 เมื่อวันที่ 17 สิงหาคม 2566 มีมติเห็นชอบต่อร่างหนังสือแสดงเจตจำนงฯ และให้ สผ. ดำเนินการเสนอคณะรัฐมนตรีพิจารณาตามขั้นตอนต่อไป

________________________

¹ คณะรัฐมนตรีมีมติ (30 เมษายน 2564 และ 3 พฤษภาคม 2565) เห็นชอบและรับทราบแผนการ (Roadmap) สำหรับการดำเนินความสัมพันธ์ไทย - ฝรั่งเศส (ค.ศ. 2022 - 2024)

² ทส. แจ้งว่าปัจจุบันประเทศไทยอยู่ระหว่างจัดทำแผนปฏิบัติการจัดการความหลากหลายทางชีวภาพ พ.ศ. 2566 - 2570 ซึ่งเป็นแผนที่ภาคีอนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพทุกประเทศจะต้องจัดทำ [เดิมคณะรัฐมนตรีเคยมีมติ (28 มีนาคม 2560) เห็นชอบ (ร่าง) แผนปฏิบัติการจัดการความหลากหลายทางชีวภาพ พ.ศ. 2560 - 2564 ซึ่งปัจจุบันสิ้นผลใช้บังคับไปแล้ว]

³ กรอบงานคุนหมิง - มอนหรีออล ว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพของโลก ได้รับการรับรองในการประชุมสมัชชาภาคือนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ สมัยที่ 15 และการประชุมที่เกี่ยวข้องระหว่างวันที่ 7 - 19 ธันวาคม 2565 ณ นครมอนทรีออล ประเทศแคนาดา โดยมีสาระสำคัญเป็นการกำหนดเป้าหมายการอนุรักษ์และความหลากหลายทางชีวภาพให้สอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) และความตกลงพหุภาคีด้านสิ่งแวดล้อมอื่นๆ เพื่อนำไปสู่การบรรลุเป้าหมายที่ให้ประชากรโลกมีคุณภาพชีวิตที่ดีควบคู่กับการมีธรรมชาติที่สมบูรณ์ภายในปี 2593

⁴ อาชญากรรมทางสิ่งแวดล้อม คือ การแสวงหาประโยชน์และการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายและทำให้เกิดความเสียหายหรือผลร้ายแก่ธรรมชาติ เช่น การลักลอบตัดไม้ทำลายป่า การล่าสัตว์ป่า การละเมิดกฎระเบียบและข้อบังคับอันส่งผลให้เกิดการทำลายทรัพยากรธรรมชาติ เป็นต้น

⁵ บัญชีก๊าซเรือนกระจก คือ บัญชีแสดงปริมาณการปล่อยและการดูดกลับก๊าซเรือนกระจกจากชั้นบรรยากาศ

⁶ ทส. แจ้งว่า ปัจจุบันไทยได้มีการจัดทำแผนการเตรียมจัดตั้งพื้นที่คุ้มครองทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง พ.ศ. 2559 - 2568 เพื่อรองรับการดำเนินการจัดตั้งพื้นที่คุ้มครองทางทะเล โดยคาดว่าจะมีพื้นที่คุ้มครองทางทะเลเพิ่มขึ้นประมาณ 10,913 ตารางกิโลเมตร (ประมาณร้อยละ 3.37 ของพื้นที่ทางทะเลของไทย)