1. ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย เช่น การดำเนินนโยบายการแก้ปัญหาโดยสันติวิธี การจัดให้มีการประเมินสถานการณ์ กำหนดกิจกรรมการศึกษาเพื่อความมั่นคงโดยมุ่งผลลัพธ์ลดการบ่มเพาะ และการทบทวนการปรับค่าเป้าหมายและตัวชี้วัด รวมถึงการเพิ่มระดับการกำกับมาตรฐานสถานศึกษาเอกชน เป็นต้น

2. ข้อเสนอแนะเชิงปฏิบัติ เช่น การพิจารณาทบทวนงบประมาณที่ใช้จ่ายในแผนงานหรือโครงการให้ตรงตามเป้าหมายที่กำหนด การกำหนดตัวชี้วัดและการประเมินผลสัมฤทธิ์ในแผนงานการบูรณาการ การพิจารณาหลักเกณฑ์การให้ทุนการศึกษา และการเพิ่มมาตรฐานการศึกษาและบุคลากรทางการศึกษา รวมถึงหน่วยงานด้านความมั่นคงควรสนับสนุนข้อมูลให้กับหน่วยงานด้านการศึกษา เป็นต้น

          หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเห็นว่า รายงานในเรื่องนี้มีความเหมาะสมและสอดคล้องกับการขับเคลื่อนตามยุทธศาสตร์ชาติในระยะที่ 2 (พ.ศ. 2566 - 2570) นโยบายการบริหารและการพัฒนาจังหวัดชายแดนภาคใต้ พ.ศ. 2565 - 2570 แผนปฏิบัติการด้านการบริหารและการพัฒนาจังหวัดชายแดนภาคใต้ พ.ศ. 2566 - 2570 และจุดเน้นของการขับเคลื่อนการแก้ปัญหาจังหวัดชายแดนภาคใต้ในปัจจุบัน และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้มีการดำเนินการที่เกี่ยวข้องกับข้อเสนอแนะ อาทิ การดำเนินนโยบายการแก้ปัญหาโดยสันติวิธี การประเมินสถานการณ์ตามห้วงระยะเวลา การกำหนดกิจกรรมการศึกษาเพื่อความมั่นคงที่มุ่งผลลัพธ์ในการลดการบ่มเพาะ ความร่วมมือทางด้านการศึกษากับต่างประเทศ การเพิ่มมาตรฐานการศึกษาและบุคลากรทางการศึกษา สำหรับข้อเสนอแนะเชิงนโยบายและข้อเสนอแนะเชิงปฏิบัติที่ยังไม่ได้มีการขับเคลื่อนหรือยังดำเนินการไม่บรรลุเป้าหมาย หน่วยงานที่เกี่ยวข้องพร้อมนำข้อเสนอแนะดังกล่าวไปดำเนินการขับเคลื่อนเพื่อให้เกิดการบูรณาการและบรรลุเป้าหมายของการศึกษาเพื่อความมั่นคง

          หน่วยงานที่เกี่ยวข้องมีข้อสังเกตเพิ่มเติมว่า รายงานในเรื่องนี้ ยังมีอีกหลายหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการขับเคลื่อนและสนับสนุนกิจกรรมการศึกษาเพื่อความมั่นคงที่ไม่ได้นำแผนงานหรือโครงการมาระบุไว้ในรายงาน รวมทั้งวิธีการศึกษาที่นำกิจกรรมด้านการศึกษาฯ เฉพาะที่กำหนดไว้ในแผนงานบูรณาการขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาจังหวัดชายแดนใต้มาใช้ประกอบการจัดทำรายงานอาจไม่สามารถสะท้อนให้เห็นภาพการขับเคลื่อนงานการศึกษาเพื่อความมั่นคงในพื้นที่จังหวัดชายแดนใต้ได้อย่างครบถ้วน และมีข้อเสนอแนะเพิ่มเติม ดังนี้

          1. ควรเปิดกว้างให้ผู้รับทุนการศึกษาสามารถเดินทางไปศึกษาในประเทศอื่นนอกเหนือจากประเทศมุสลิม และควรสนับสนุนให้ผู้ได้รับทุนการศึกษาได้มีโอกาสเข้าทำงานในตำแหน่งที่สามารถนำประสบการณ์ที่ได้รับระหว่างการศึกษาในต่างประเทศมาถ่ายทอดสู่เยาวชนและชุมชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

          2. การจัดทำโครงการต่างๆ ในการจัดการศึกษาในพื้นที่จังหวัดชายแดนใต้ของสถาบันอุดมศึกษายังประสบปัญหาในหลายด้าน อาทิ ความเชื่อมั่นของผู้ปกครอง มาตรฐานของสถานศึกษาเอกชน ความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา การพัฒนาระบบการจัดการศึกษาของภาครัฐ ดังนั้น ควรส่งเสริมและสนับสนุนการจัดกิจกรรมต่างๆ ให้มากขึ้น เช่น การหารือร่วมกันระหว่างสถาบันอุดมศึกษาในพื้นที่เพื่อร่วมกันพัฒนาหลักสูตร สนับสนุนให้เยาวชนได้เข้าศึกษาในสถาบันศึกษาต่างๆ ที่สอดคล้องกับความต้องการในการพัฒนาพื้นที่ ยกระดับมาตรฐานของสถานศึกษาเอกชน สนับสนุนให้บุคลากรทางการศึกษาได้รับการพัฒนาในวิชาชีพอย่างต่อเนื่องทั้งในระยะสั้นและระยะยาว เป็นต้น

          3. เพื่อให้รายงานในเรื่องนี้มีความเหมาะสมมากยิ่งขึ้นเห็นควรให้มีการปรับข้อความบางส่วน เช่น การใช้คำว่า “การเสริมสร้างภูมิคุ้มกันทางความคิด” แทน “การลดการบ่มเพาะ” เป็นต้น