เป้าประสงค์ที่ 1 ลดปัจจัยเสี่ยงหลักทางสุขภาพ ประกอบด้วย 5 แผนงาน

1. แผนควบคุมยาสูบ

(1) พัฒนาองค์ความรู้ประเด็นการควบคุมและป้องกันผลกระทบจากยาสูบ 15 เรื่อง นำไปสู่การพัฒนาข้อเสนอเชิงนโยบาย เช่น แนวเวชปฏิบัติ สำหรับการบำบัดภาวะนิโคตินในประเทศไทย สำหรับแพทย์และบุคลากรวิชาชีพสุขภาพ (2) พัฒนาข้อเสนอเชิงนโยบายในประเด็นบุหรี่ทำลายสิ่งแวดล้อมและขยายการดำเนินงานสู่ระดับพื้นที่ โดยประกาศมาตรการเขตปลอดบุหรี่ในชุมชน 8 พื้นที่ ใน 4 จังหวัด (จังหวัดลำปาง อุบลราชธานี นนทบุรี และตรัง) และ (3) ขยายผลการดำเนินงานวัดต้นแบบลดปัจจัยเสี่ยง 150 แห่ง ตามคู่มือวัดต้นแบบลดปัจจัยเสี่ยง² โดยวัดในเครือข่ายร้อยละ 97 จัดสภาพแวดล้อมให้ปลอดอบายมุข (ยาสูบ แอลกอฮอล์ และการพนัน) ร้อยละ 92 ติดเครื่องหมายเขตปลอดบุหรี่ให้เห็นชัดเจน และร้อยละ 63 ทำข้อบังคับหรือประกาศของวัดเพิ่มเติมในรูปแบบของป้ายประชาสัมพันธ์

2. แผนควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และสิ่งเสพติด

(1) สนับสนุนการพัฒนาร่างแผนปฏิบัติการระดับชาติด้านการควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ระยะที่ 2 พ.ศ. 2565-2570³ โดยมีการขับเคลื่อนตามแผนปฏิบัติการฯ เช่น การควบคุมพฤติกรรมการขับขี่หลังการดื่ม 54 จังหวัด และการคัดกรองและบำบัดรักษาผู้มีปัญหาจากเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ 59 จังหวัด และ (2) ขยายพื้นที่ต้นแบบงานบุญประเพณีปลอดเหล้า ตามมาตรการป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด-19) ครอบคลุมทุกจังหวัดทั่วประเทศ โดยการจัดงานประเพณี/เทศกาล เช่น งานสงกรานต์ (บุญเดือนห้า) ใช้แนวคิด “เที่ยวสงกรานต์วิถีใหม่ ปลอดเหล้า ปลอดภัย ห่างไกลโควิด” โดยมีปฏิบัติการสำคัญ คือ การสร้างกระบวนการนโยบายสาธารณะผลักดันให้เกิดมาตรการจัดการพื้นที่เสี่ยงเชิงรุก และงานบุญบั้งไฟ (บุญเดือนหก) เครือข่ายประชาคมงดเหล้า 40 แห่ง ใน 18 จังหวัด เดินรณรงค์ประชาสัมพันธ์เที่ยวบุญบั้งไฟปลอดภัยร่วมใจ 4 ปลอด ได้แก่ ปลอดภัย ปลอดโควิด ปลอดอุบัติเหตุ และปลอดเหล้า

3. แผนการจัดการความปลอดภัยและปัจจัยเสี่ยงทางสังคม

(1) สนับสนุนการปรับปรุงพระราชบัญญัติการจราจรทางบก ฉบับที่ 13 พ.ศ. 2565 โดยเพิ่มโทษผู้กระทำความผิดซ้ำข้อหาเมาแล้วขับและการตรวจวัดแอลกอฮอล์ในผู้บาดเจ็บหรือเสียชีวิตที่ไม่รู้สึกตัวจากอุบัติเหตุทางถนน และ (2) พัฒนาโครงการรณรงค์ลดอุบัติเหตุในช่วงเทศกาลปีใหม่และสงกรานต์ 2 โครงการ ได้แก่ โครงการรณรงค์เทศกาลปีใหม่ “ถ้ารับไม่ไหว อย่าบอกขับไหว” เพื่อสื่อสารให้ผู้ขับขี่และคนใกล้ตัวได้ช่วยกันเตือนสติ โดยชี้ให้เห็นถึงผลลัพธ์จากการดื่มแล้วขับ และโครงการรณรงค์เทศกาลสงกรานต์ “ตั้งสติ ก่อนสตาร์ท สงกรานต์กลับบ้านปลอดภัย 2565” เพื่อชวนคนไทยลดความประมาท ดื่มไม่ขับ ลดความเร็ว และสวมหมวกนิรภัยก่อนขับขี่กลับไปหาคนที่รักอย่างปลอดภัย

4. แผนส่งเสริมกิจกรรมทางกาย⁴

(1) พัฒนาพื้นที่สุขภาวะสู่เมืองสุขภาวะในพื้นที่นำร่องในกรุงเทพมหานครเพื่อให้ประชาชนได้เข้าถึงพื้นที่สาธารณะที่มีคุณภาพ เช่น โครงการ “ย่านพระโขนง-บางนา 2040 : อนาคต ความฝัน ย่านของเรา” เป็นการพัฒนาพื้นที่ว่างให้เกิดประโยชน์ โดยนำมาจัดทำเป็นสวนหย่อมขนาดเล็ก เพิ่มพื้นที่สีเขียว เพื่อให้ประชาชนใช้บริการออกกำลังกายและพักผ่อนหย่อนใจ และ (2) พัฒนาลานกีฬาสาธารณะพื้นที่นำร่องในจังหวัดตรังและราชบุรี และพัฒนาศักยภาพแกนนำในพื้นที่นำร่องเกิดภาคีเครือข่ายความร่วมมือคณะปฏิรูปประเทศด้านลานกีฬาสาธารณะ 102 คน

5. แผนอาหารเพื่อสุขภาวะ

(1) ขับเคลื่อนการลดการบริโภคหวาน มัน เค็ม เกิดนโยบายส่งเสริมการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาวะในระดับโรงเรียน 4 นโยบาย ได้แก่ 1) ห้ามจำหน่ายอาหาร อาหารว่าง และเครื่องดื่มที่มีรสหวานจัด เค็มจัด และไขมันสูง 2) ห้ามจำหน่ายผลิตภัณฑ์อาหารกึ่งสำเร็จรูปที่มีโซเดียมสูงกว่ามาตรฐานกำหนด 3) ควรจำหน่ายอาหารที่ระบุฉลากโภชนาการ และ 4) ควรจำหน่ายเครื่องดื่มประเภทนมรสจืด น้ำผลไม้และน้ำสมุนไพรที่มีปริมาณน้ำตาลไม่เกินค่ามาตรฐาน และส่งผลให้ผู้ผลิตอาหารทั่วไปและอาหารกึ่งสำเร็จรูปปรับสูตรลดโซเดียมลงร้อยละ 11.6 และ (2) พัฒนาต้นแบบชุมชนที่สร้างเสริมสุขภาวะด้วยการบริโภคอาหารที่สมดุล 2 แห่ง คือ เครือข่ายสภาองค์กรชุมชน จังหวัดสุพรรณบุรี และชุมชนเทศบาลเมืองกระบี่ จังหวัดกระบี่ โดยครอบคลุมกลุ่มเป้าหมาย 512 คน

เป้าประสงค์ที่ 2 พัฒนากลไกที่จำเป็นเพื่อลดปัจจัยเสี่ยงทางสุขภาพอื่นๆ ประกอบด้วย 3 แผนงาน

1. แผนควบคุมปัจจัยเสี่ยงทางสุขภาพ

(1) จัดตั้งศูนย์วิชาการเพื่อขับเคลื่อนการป้องกันและแก้ไขปัญหามลพิษอากาศ เพื่อเป็นศูนย์รวมนักวิชาการและองค์ความรู้การป้องกันและแก้ไขปัญหาฝุ่นละอองขนาดเล็กไม่เกิน 2.5 ไมครอนต่อลูกบาศก์เมตร ซึ่งเป็นภัยด้านสิ่งแวดล้อมที่คุกคามสุขภาพของประชาชน และผลิตชุดองค์ความรู้ทางวิชาการ เช่น องค์ความรู้เรื่องมลพิษอากาศและสถานการณ์มลพิษทางอากาศ ผลกระทบของมลพิษอากาศต่อเศรษฐกิจและสังคมไทย และการควบคุมมลพิษอากาศจากการจราจรขนส่งและอุตสาหกรรม และ (2) พัฒนาจังหวัดเชียงรายเป็นพื้นที่ต้นแบบบูรณาการดำเนินงานเรื่องเพศและสุขภาพจิต ส่งผลสำคัญให้เด็กและเยาวชนได้รับการเสริมสร้างทักษะด้านสุขภาวะทางเพศและสุขภาพจิตเพิ่มขึ้น

2. แผนสุขภาวะเด็กเยาวชนและครอบครัว

(1) พัฒนาแพลตฟอร์มการเรียนรู้ออนไลน์สำหรับเด็ก เยาวชน และครอบครัว 3 แพลตฟอร์ม สำหรับ 3 กลุ่ม (เด็ก พ่อแม่และผู้ดูแลเด็ก และผู้ทำงานด้านเด็ก) ได้แก่ แชทบอท “ใจดี” สำหรับรับฟังและให้คำปรึกษาปัญหาชีวิตวัยรุ่น แพลตฟอร์มการเรียนรู้ออนไลน์สำหรับพ่อแม่ ผู้ดูแลเด็ก “เน็ตป๊าม๊า” เพื่อสอนเทคนิคเชิงบวกในการปรับพฤติกรรมเด็กสำหรับพ่อแม่ ผู้ปกครอง และแพลตฟอร์มการเรียนรู้ออนไลน์สำหรับผู้ทำงานด้านเด็ก “https://coachforchange.co” เป็นเว็บไซต์รวมเครื่องมือ หลักสูตรการเรียนรู้สำหรับพี่เลี้ยง หรือบุคคลที่ทำงานกับสภาเด็กและเยาวชนแห่งประเทศไทย แกนนำเด็กและเยาวชน หรือคนรุ่นใหม่ที่ต้องการสร้างผลกระทบที่ดีต่อสังคม มีจุดเน้นเรื่องสิทธิเด็กและการพัฒนาเยาวชนเชิงบวก มีกลุ่มเป้าหมายได้รับประโยชน์ 47,181 คน และ (2) พัฒนาชุดความรู้สำหรับเสริมสร้างทักษะชีวิตสำหรับเด็กวัยเรียนอายุ 6-12 ปี โดยนำแนวคิดการเรียนการสอนแบบมีส่วนร่วมของผู้เรียน เปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้ใช้กระบวนการคิด วิเคราะห์และลงมือทำมาเป็นฐานในการออกแบบกระบวนการเรียนรู้ เช่น กว่าจะมาเป็นข้าว ค้นหาผักผลไม้ที่กินได้ในชุมชน ห่างไกลไวรัสด้วยมือเรา และชุมชนในฝันเราไม่โดดเดี่ยว และนำชุดความรู้ไปใช้จัดกระบวนการเรียนรู้และทดสอบใน 67 พื้นที่ มีเด็กและเยาวชนอายุ 6-12 ปี เข้าร่วม 3,270 คน

3. แผนสุขภาวะประชากรกลุ่มเฉพาะ

(1) สนับสนุนให้คนไทยที่มีปัญหาสถานะทางทะเบียนให้สามารถเข้าถึงระบบหลักประกันสุขภาพและสวัสดิการขั้นพื้นฐาน โดยสามารถช่วยเหลือคนไทยให้สามารถเข้าถึงกระบวนการพิสูจน์สิทธิ 799 คน และผ่านการพิสูจน์สิทธิได้รับสถานะเป็นคนไทยอย่างถูกต้อง 452 คน และ (2) พัฒนาข้อเสนอแนะเชิงนโยบายเกี่ยวกับการพัฒนาคุณภาพชีวิตแรงงานนอกระบบที่ทำงานผ่านแพลตฟอร์ม โดยกระทรวงแรงงานรับข้อเสนอนำไปพัฒนาเป็นร่างพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงานอิสระ พ.ศ. ....⁵

เป้าประสงค์ที่ 3 เพิ่มขีดความสามารถเชิงสถาบัน บทบาทชุมชน และองค์กร ในการพัฒนาสุขภาวะองค์รวมประกอบด้วย 2 แผนงาน

1. แผนสุขภาวะชุมชน

(1) พัฒนาข้อเสนอเชิงนโยบายเกี่ยวกับการสร้างเสริมสุขภาวะชุมชนไปสู่การปฏิบัติในเครือข่ายเสริมสร้างศักยภาพชุมชนท้องถิ่นที่มีสมาชิกเครือข่าย 3,214 แห่ง เช่น จัดทำแผนพัฒนาเด็กปฐมวัยแบบบูรณาการ พัฒนาแผนควบคุมโรคติดต่อของตำบล จัดทำแผนพัฒนาตำบลเพื่อสร้างความมั่นคงทางอาหาร และพัฒนาศูนย์ดูแลผู้สูงอายุครบวงจร และ (2) พัฒนารูปแบบแนวทางการดูแลผู้ป่วยจิตเวชโดยใช้ชุมชนเป็นฐาน ภายใต้ “โครงการบูรณาการดูแลผู้ป่วยจิตเวชในชุมชน” ในพื้นที่เป้าหมาย คือ อำเภอแว้ง จังหวัดนราธิวาส หรือ “แว้งโมเดล” มีผู้ป่วยได้รับการดูแล 758 ราย และเกิดการศึกษาและใช้ข้อมูลตำบลแว้งเป็นข้อมูลพื้นฐานสำหรับการพัฒนาศักยภาพบุคลากรทำหน้าที่ดูแลผู้ป่วยจิตเวชให้พื้นที่อื่นๆ

2. แผนการสร้างเสริมสุขภาวะในองค์กร

(1) เกิดกลไกศูนย์ประสานงานสาธารณสงเคราะห์ในวัด 426 แห่ง ใน 76 จังหวัด และกรุงเทพมหานคร และมีวัดเป็นพื้นที่ต้นแบบสร้างเสริมสังคมสุขภาวะ 44 แห่งทุกภูมิภาค ซึ่งแต่ละพื้นที่มีความหลากหลายในการทำงานด้านสุขภาวะ เช่น วัดโพธิการาม จังหวัดร้อยเอ็ด เป็นวัดต้นแบบสร้างสังคมสุขภาวะ โดยปรับพื้นที่วัดเป็นโรงพยาบาลสนามสำหรับรักษาผู้ป่วยโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 และวัดห้วยยอด จังหวัดตรัง ได้จัดชมรมชายผ้าเหลืองที่ให้ความสำคัญเรื่องจิตอาสาดูแลผู้ป่วย และ (2) สถานประกอบการวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมเข้าร่วมโครงการสร้างเสริมสุขภาวะองค์กร 80 แห่ง ใน 34 จังหวัด ครอบคลุมพนักงาน 12,425 คน เพื่อส่งเสริมให้สถานประกอบการนำแนวคิดองค์กรสุขภาวะ⁶ เป็นแนวทางพัฒนาศักยภาพองค์กร ควบคู่กับการส่งเสริมคุณภาพชีวิตบุคลากรในองค์กร เพื่อขับเคลื่อนองค์กรให้เติบโตอย่างมีคุณภาพและยั่งยืน ทั้งนี้ มีวิสาหกิจที่ผ่านการคัดเลือกเป็นองค์กรต้นแบบด้านการสร้างสุขภาวะองค์กรและพัฒนาผลิตภาพ 37 แห่ง

เป้าประสงค์ที่ 4 สร้างค่านิยมและโอกาสการเรียนรู้ในการสร้างเสริมสุขภาวะให้เกิดขึ้นในสังคมไทยประกอบด้วย 2 แผนงาน

1. แผนระบบสื่อและวิถีสุขภาวะทางปัญญา

(1) พัฒนาศักยภาพนักสื่อสารสุขภาวะทุกช่วงวัย 3,702 คน และต่อยอดเป็นผู้นำสร้างการเปลี่ยนแปลง 1,479 คน ที่มีทักษะเท่าทันสื่อ ทักษะการสื่อสาร ทักษะการเป็นผู้นำ และเป็นพลเมืองตื่นรู้ และ (2) เกิดพื้นที่ปฏิบัติการสื่อสารสุขภาวะและเฝ้าระวังตรวจสอบสื่ออย่างมีส่วนร่วมในชุมชน รวมถึงการพัฒนาทักษะการตรวจสอบข้อมูลให้กับเครือข่ายภาคพลเมืองระดับพื้นที่ 10 พื้นที่ใน 10 จังหวัด เพื่อร่วมกันสื่อสารสุขภาวะ ตรวจสอบเนื้อหาข่าวลวงที่เกิดขึ้นในชุมชน เช่น ยกระดับกลไกเฝ้าระวังข่าวลวงอย่างมีส่วนร่วมจากองค์กรภาครัฐ องค์กรสื่อ ภาควิชาการ และภาคประชาสังคม ภายใต้ชื่อ “Cofact”⁷

2. แผนสร้างเสริมความเข้าใจสุขภาวะ

(1) ขยายผลการดำเนินงาน “สื่อเฉพาะคุณ (Persona Health)” แอปพลิเคชันสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพเฉพาะบุคคล ด้วยการสนับสนุนข้อมูลและแนวทางสร้างเสริมสุขภาพที่ตรงความต้องการและความสนใจ สู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาวะได้ และ (2) พัฒนาโครงการรณรงค์การสื่อสารการตลาดเพื่อสังคม 9 โครงการ เช่น โครงการรณรงค์ให้เหล้าเท่ากับแช่ง ห่วงใยใครไม่ให้เหล้า โครงการรณรงค์ฝุ่น PM_2.5 และ โครงการรณรงค์ลดการสูบบุหรี่ไฟฟ้า สามารถสร้างแนวโน้มให้ประชาชนอยากปรับเปลี่ยนหรือตั้งใจปรับพฤติกรรมร้อยละ 91

เป้าประสงค์ที่ 5 ขยายโอกาสและพัฒนาศักยภาพการสร้างนวัตกรรมเกี่ยวกับการสร้างเสริมสุขภาวะประกอบด้วย 1 แผนงาน

แผนสร้างสรรค์โอกาสสร้างเสริมสุขภาวะ

(1) สนับสนุนโครงการสร้างเสริมสุขภาวะระดับชุมชน 2,018 โครงการเพื่อสนับสนุนให้เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพและสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อสุขภาพ มีผู้ได้รับประโยชน์ 302,787 คน เช่น โครงการ “สายใยสัมพันธ์ผู้ผลิต-ผู้บริโภค” ร่วมผลิตอาหารปลอดภัยแก้ไขปัญหาสุขภาวะในชุมชน ที่เทศบาลเมืองกระบี่ อำเภอเมือง จังหวัดกระบี่ (2) เกิดกลไกสภาผู้นำชุมชน [ผู้นำที่เป็นทางการ (กรรมการหมู่บ้าน) และผู้นำที่ไม่เป็นทางการที่มาจากตัวแทนของกลุ่มต่างๆ เช่น อาสาสมัครสาธรณสุขประจำหมู่บ้าน ผู้สูงอายุ เยาวชน และผู้นำทางศาสนา] ที่สามารถสร้างความเข้มแข็งชุมชนในการจัดการปัญหาทุกมิติ 260 หมู่บ้านทั่วประเทศ ทำให้คนในชุมชนเกิดการเปลี่ยนพฤติกรรมและสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อสุขภาพ และ (3) ส่งเสริมการดำเนินงานสร้างเสริมสุขภาพผ่านการร่วมทุนกับหน่วยงานต่างๆ รวม 9.20 ล้านบาท เพื่อนำไปกระจายโอกาสและสนับสนุนกิจกรรมสร้างเสริมสุขภาพที่สอดคล้องกับบริบทพื้นที่ 349 โครงการ เช่น การลดปัญหาฝุ่นควัน การพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ และการจัดการอาหารปลอดภัย

เป้าประสงค์ที่ 6 เพิ่มสมรรถนะระบบบริการและระบบสนับสนุนในการสร้างเสริมสุขภาวะ ประกอบด้วย 2 แผนงาน

1. แผนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพผ่านระบบบริการสุขภาพ

(1) พัฒนาทีมหมอครอบครัว⁸ ของสถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติ 60 พรรษานวมินทราชินี ให้มีรูปแบบบริการคลินิกโรคไม่ติดต่อ⁹ ที่สร้างความรอบรู้สุขภาพให้ผู้ป่วย (2) ส่งเสริมการออกแบบระบบบริการสุขภาพแบบใหม่ (เช่น มีการจัดระบบการบริการแยกตามความเสี่ยงหรือความรุนแรงของผู้ป่วยและมีระบบนัดหมายตามกลุ่ม ช่วยลดความแออัดในหน่วยบริการ) สำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง โดยมีหน่วยบริการปฐมภูมิโรงพยาบาล และศูนย์สุขภาพเขตชุมชนเมืองเข้าร่วม 34 แห่ง และ (3) พัฒนาแอปพลิเคชัน “Fun D” ช่วยให้ประชาชนเข้าถึงข้อมูลและความรู้การดูแลสุขภาพและสุขภาพช่องปาก มีผู้ใช้งาน 9,648 คน

2. แผนพัฒนาระบบและกลไกสนับสนุนเพื่อการสร้างเสริมสุขภาพ

(1) พัฒนาต้นแบบนวัตกรรมด้านการสร้างเสริมสุขภาพ 2 ต้นแบบ ได้แก่ ต้นแบบข้อมูลสารสนเทศด้านสุขภาพ “แอปพลิเคชันสานสุข (SAANSOOK)” เก็บข้อมูลพฤติกรรมสุขภาพของบุคคล และต้นแบบโมเดลและระบบพยากรณ์ทักษะสมองส่วนหน้า (Executive Function: EF)¹⁰ เป็นแพลตฟอร์มแบบเปิดสำหรับครูปฐมวัยให้สามารถใช้สร้างแผนกิจกรรมเสริมสร้าง EF สำหรับเด็กปฐมวัย และจัดประกวดนวัตกรรมสร้างเสริมสุขภาพ “Prime Minister’s Award for health Promotion Innovation 2022” ขยายแนวคิดนวัตกรรมที่ลดพฤติกรรมเสี่ยงทางสุขภาพและส่งเสริมให้คนมีสุขภาพดีอย่างยั่งยืน โดยมีผู้เข้าร่วม 290 ทีมทั่วประเทศ และ (2) พัฒนาและออกแบบหลักสูตรการสร้างเสริมสุขภาพและศักยภาพการดำเนินงานของภาคีเครือข่าย เช่น หลักสูตรสมรรถนะหลักที่จำเป็นสำหรับการขับเคลื่อนงานสร้างเสริมสุขภาพเวทีเสวนาออนไลน์ให้ความรู้ด้านสุขภาวะ และหลักสูตรการพัฒนาศักยภาพผู้นำเพื่อสังคมที่เป็นธรรม โดยมีผู้ได้รับประโยชน์ 3,955 คน

1. งบแสดงฐานะการเงิน ณ วันที่ 30 กันยายน 2565

รวมสินทรัพย์

3,068.10

2,754.16

313.94

รวมหนี้สิน

283.90

269.98

13.92

รวมสินทรัพย์สุทธิ/ส่วนทุน

2,784.19

2,484.18

300.01

2. งบแสดงผลการดำเนินงานทางการเงิน สำหรับปีสิ้นสุด วันที่ 30 กันยายน 2565

รวมรายได้

4,301.43

4,262.82

38.61

รวมค่าใช้จ่าย

3,990.94

3,788.50

202.44

รายได้สูง/(ต่ำ) กว่าค่าใช้จ่ายสุทธิ

310.49

474.32

(163.83)