รายงานผลการพิจารณาตามข้อสังเกตของคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น (ฉบับที่ ..) พ.ศ. …. ของวุฒิสภา

Details: Category: มติ ครม.; Published: Wednesday, 09 August 2023 13:32; Hits: 1713

รายงานผลการพิจารณาตามข้อสังเกตของคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น (ฉบับที่ ..) พ.ศ. …. ของวุฒิสภา

คณะรัฐมนตรีมีมติรับทราบรายงานผลการพิจารณาตามข้อสังเกตของคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น (ฉบับที่ ..) พ.ศ. .... ของวุฒิสภา ตามที่กระทรวงมหาดไทย (มท.) เสนอ และแจ้งให้สำนักงานเลขาธิการวุฒิสภาทราบต่อไป

เรื่องเดิม

1. สำนักงานเลขาธิการวุฒิสภา (สว.) ได้เสนอข้อสังเกตของคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น (ฉบับที่ ..) พ.ศ. .... ของวุฒิสภา มีข้อสังเกตว่า การเปิดโอกาสให้พรรคการเมืองและสมาชิกพรรคการเมืองทั้งที่เป็นหรือไม่เป็นข้าราชการการเมือง สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกสภาท้องถิ่น หรือผู้บริหารท้องถิ่น ให้การสนับสนุนผู้สมัครได้ จะเป็นการเสริมสร้างความเข้มแข็งของพรรคการเมือง การมีส่วนร่วมของประชาชน และการพัฒนาการปกครองในระบอบประชาธิปไตย และมาตรา 113 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย บัญญัติว่า “สมาชิกวุฒิสภาต้องไม่ฝักใฝ่หรือยอมตนอยู่ใต้อาณัติของพรรคการเมืองใดๆ” การให้สมาชิกวุฒิสภาสามารถช่วยเหลือผู้สมัครรับเลือกตั้งท้องถิ่น ซึ่งอาจสังกัดพรรคการมืองหรือมีพรรคการเมืองให้การสนับสนุนอาจสุ่มเสี่ยงที่จะเข้าข่ายฝักใฝ่พรรคการเมือง ดังนั้น จึงไม่ควรให้สมาชิกวุฒิสภามีบทบาทในการช่วยเหลือผู้สมัครรับเลือกตั้ง ตลอดจนร่างพระราชบัญญัตินี้แก้ไขปัญหาการใช้บังคับกฎหมายที่มีอยู่ ซึ่งมีความย้อนแย้งในเชิงหลักการและปัญหาในทางปฏิบัติซึ่งทำให้เกิดปัญหาในทางปฏิบัติมีการหลบเลี่ยงและเปิดโอกาสให้กระทำการในทางมิชอบ

2. คณะรัฐมนตรีได้มีมติ (24 มกราคม 2566)

2.1 รับทราบข้อสังเกตของคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น (ฉบับที่ ..) พ.ศ. .... ของวุฒิสภา ตามที่สำนักงานเลขาธิการวุฒิสภาเสนอ

2.2 ให้ มท. เป็นหน่วยงานหลักรับข้อสังเกตของคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น (ฉบับที่ ..) พ.ศ. .... ของวุฒิสภาดังกล่าว ไปพิจารณาร่วมกับสำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (สำนักงาน กกต.) และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อพิจารณาศึกษาแนวทางและความเหมาะสมของข้อสังเกตดังกล่าวและสรุปผลการพิจารณาหรือผลการดำเนินการเกี่ยวกับเรื่องดังกล่าวในภาพรวม แล้วส่งให้สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ภายใน 30 วัน นับแต่วันที่ได้รับแจ้งคำสั่ง เพื่อนำเสนอคณะรัฐมนตรีต่อไป

ข้อเท็จจริง

มท. ได้พิจารณาศึกษาแนวทางและความเหมาะสมของข้อสังเกตของคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น (ฉบับที่ ..) พศ. .... ของวุฒิสภา ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องตามมติคณะรัฐมนตรี (24 มกราคม 2566) แล้ว สรุปผลการพิจารณาได้ ดังนี้

ข้อสังเกตของคณะกรรมาธิการฯ

ผลการพิจารณา

● การเปิดโอกาสให้พรรคการเมืองและสมาชิกพรรคการเมือง ทั้งที่เป็นหรือไม่เป็น ข้าราชการการเมือง สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น ให้การสนับสนุนผู้สมัครได้จะเป็นการเสริมสร้างความเข้มแข็งของพรรคการเมือง การมีส่วนร่วมของประชาชนและการพัฒนาการปกครองในระบอบประชาธิปไตย

● สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชน (กสม.) เห็นว่า การกำหนดให้ผู้ดำรงตำแหน่งข้าราชการการเมือง สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกสภาท้องถิ่น ผู้บริหารท้องถิ่น หรือเจ้าหน้าที่อื่นของรัฐ สามารถช่วยหาเสียงเลือกตั้งให้ผู้รับสมัครเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่นได้โดยไม่ถือว่าเป็นการกระทำที่เป็นคุณหรือโทษแก่ผู้สมัครรับเลือกตั้งนั้นจำเป็นต้องมีหลักประกันที่ชัดเจนว่า บุคคลดังกล่าวซึ่งถือว่าเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐหากเข้าไปมีส่วนร่วมและรณรงค์ในการช่วยผู้สมัครหาเสียงเลือกตั้งต้องมีความโปร่งใสในบทบาทหน้าที่ของตนเอง และการใช้ทรัพยากรในการหาเสียงเลือกตั้ง กล่าวคือ ต้องไม่ใช้อำนาจในความเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐหรือการใช้ทรัพยากรของรัฐอันอาจเป็นการเอื้อประโยชน์ การแทรกแซงความเป็นอิสระของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งที่จะเป็นอุปสรรคต่อการเลือกตั้งที่บริสุทธิ์และยุติธรรม (genuine election) และมีความเห็นสอดคล้องกับหลักการที่ว่า เจ้าหน้าที่ของรัฐต้องไม่มีส่วนเกี่ยวข้องในการช่วยผู้สมัครรับเลือกตั้งหาเสียงในทางที่เป็นคุณหรือเป็นโทษ

● มาตรา 113 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยบัญญัติว่า “สมาชิกวุฒิสภาต้องไม่ฝักใฝ่หรือยอมตนอยู่ใต้อาณัติของพรรคการเมืองใดๆ” การให้สมาชิกวุฒิสภาสามารถช่วยเหลือผู้สมัครรับเลือกตั้งท้องถิ่น ซึ่งอาจสังกัดพรรคการเมืองหรือมีพรรคการเมืองให้การสนับสนุนอาจสุ่มเสี่ยงที่จะเข้าข่ายฝักใฝ่พรรคการเมือง ดังนั้น จึงไม่ควรให้สมาชิกวุฒิสภามีบทบาทในการช่วยเหลือผู้สมัครรับเลือกตั้ง

● กสม. เห็นด้วยกับข้อสังเกตของคณะกรรมาธิการฯ (พระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2566 มาตรา 34 วรรคหนึ่ง มิได้บัญญัติให้สมาชิกวุฒิสภาอาจช่วยผู้สมัครในการหาเสียงเลือกตั้งได้) ทั้งนี้ ผู้ดำรงตำแหน่งเป็นข้าราชการการเมือง สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกสภาท้องถิ่น ผู้บริหารท้องถิ่น หรือเจ้าหน้าที่อื่นของรัฐ ซึ่งอาจช่วยผู้สมัครในการหาเสียงเลือกตั้งได้ตามมาตรา 34 ต้องพึงระมัดระวังในการช่วยหาเสียงเลือกตั้งให้กับผู้สมัครรับเลือกตั้ง