ร่างพระราชกฤษฎีกากำหนดโครงการอนุรักษ์และดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติภายในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าหรือเขตห้ามล่าสัตว์ป่า พ.ศ. ....
- Details
- Category: มติ ครม.
- Published: Wednesday, 12 July 2023 02:11
- Hits: 2233
ร่างพระราชกฤษฎีกากำหนดโครงการอนุรักษ์และดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติภายในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าหรือเขตห้ามล่าสัตว์ป่า พ.ศ. ....
คณะรัฐมนตรีมีมติอนุมัติหลักการร่างพระราชกฤษฎีกากำหนดโครงการอนุรักษ์และดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติภายในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าหรือเขตห้ามล่าสัตว์ป่า พ.ศ. .... ตามที่กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) เสนอ และให้ส่งสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาตรวจพิจารณาแล้วดำเนินการต่อไปได้ และให้กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมรับความเห็นของกระทรวงการคลัง สำนักงบประมาณ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา และสำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติไปพิจารณาดำเนินการต่อไปด้วย
ทั้งนี้ ร่างพระราชกฤษฎีกาที่กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเสนอ เป็นการกำหนดโครงการอนุรักษ์และดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติภายในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าและเขตห้ามล่าสัตว์ป่า1 จำนวน 7 แห่ง ได้แก่ 1) เขตห้ามล่าสัตว์ป่าถ้ำผาท่าพล จังหวัดพิษณุโลก 2) เขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ จังหวัดลพบุรี 3) เขตห้ามล่าสัตว์ป่าทับพญาลอ จังหวัดเชียงราย 4) เขตห้ามล่าสัตว์ป่าถ้ำประทุน จังหวัดอุทัยธานี 5) เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูผาแดง จังหวัดเพชรบูรณ์ 6) เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง จังหวัดอุทัยธานี และ 7) เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าลำน้ำน่านฝั่งขวา จังหวัดอุตรดิตถ์ เป็นระยะเวลา 20 ปี นับแต่วันที่พระราชกฤษฎีกานี้มีผลใช้บังคับ เพื่อช่วยเหลือประชาชนที่ไม่มีที่ดินทำกินและได้อยู่อาศัย หรือทำกินในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าหรือเขตห้ามล่าสัตว์ป่าก่อนที่มีการประกาศกำหนดให้เป็นพื้นที่ป่าอนุรักษ์ตามกฎหมาย ตามนัยมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 30 มิถุนายน 2541 (เรื่อง การแก้ไขปัญหาที่ดินในพื้นที่ป่าไม้) และเพื่อช่วยเหลือประชาชนผู้ยากไร้ ผู้ที่มีรายได้น้อย และผู้ไร้ที่ดินทำกินซึ่งได้อาศัยอยู่ในพื้นที่ป่าอนุรักษ์ตามกฎหมายก่อนคำสั่งคณะรักษาความสงบแห่งชาติที่ 66/2557 เรื่อง เพิ่มเติมหน่วยงานสำหรับการปราบปราม หยุดยั้งการบุกรุกทำลายทรัพยากรป่าไม้และนโยบายการปฏิบัติงานเป็นการชั่วคราวในสถาวการณ์ปัจจุบัน ลงวันที่ 17 มิถุนายน พุทธศักราช 2557 โดยบุคคลที่อยู่อาศัยหรือทำกินในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าหรือเขตห้ามล่าสัตว์ป่าตามโครงการดังกล่าวต้องมีสัญชาติไทยและการเข้าร่วมโครงการจะไม่ส่งผลให้บุคคลดังกล่าวมีกรรมสิทธิ์หรือสิทธิครอบครองในที่ดินนั้นแต่อย่างใด นอกจากนี้ บุคคลดังกล่าวยังมีหน้าที่ในการอนุรักษ์ ฟื้นฟู ดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติ ระบบนิเวศ และความหลากหลายทางชีวภาพ ภายในเขตพื้นที่โครงการ รวมทั้งต้องครอบครองและใช้ประโยชน์ด้วยตนเอง โดยไม่สามารถขาย แลกเปลี่ยน ให้เช่า ให้เช่าซื้อ ให้ยืม หรือโอนการครอบครองให้บุคคลอื่นได้
หน่วยงานที่เกี่ยวข้องพิจารณาแล้วเห็นชอบในหลักการของร่างพระราชกฤษฎีกาในเรื่องนี้และมีความเห็นบางประการ โดยสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาเห็นว่า การดำเนินการตามร่างพระราชกฤษฎีกาในเรื่องนี้ได้ใช้งบประมาณตามที่กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมได้รับการจัดสรรไว้แล้ว จึงไม่มีผลเป็นการสร้างความผูกพันต่อคณะรัฐมนตรีชุดต่อไปอันเป็นข้อห้ามตามมาตรา 169 (1) ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย และสำนักงบประมาณเห็นว่า ร่างพระราชกฤษฎีกาในเรื่องนี้เป็นการกำหนดรายละเอียดการดำเนินการให้เป็นไปตามที่กฎหมายแม่บทให้อำนาจไว้ จึงย่อมดำเนินการได้ตามปกติ ตามแนวทางปฏิบัติอันเนื่องมาจากการยุบสภาผู้แทนราษฎร ซึ่งคณะรัฐมนตรีได้มีมติเห็นชอบเมื่อวันที่ 21 มีนาคม 2566 และหากการดำเนินโครงการภายหลังร่างพระราชกฤษฎีกามีผลบังคับใช้เป็นการดำเนินงานตามภารกิจของหน่วยงานที่ใช้จ่ายจากงบประมาณรายจ่ายประจำปี เห็นว่าไม่ถือเป็นการสร้างความผูกผันต่อคณะรัฐมนตรีชุดต่อไป ตามนัยมาตรา 169 (1) ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ซึ่งกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมได้ชี้แจงแล้วว่า การดำเนินการตามร่างพระราชกฤษฎีกาดังกล่าวได้ใช้งบประมาณตามที่กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมได้รับการจัดสรรไว้แล้วจึงไม่มีผลเป็นการสร้างความผูกผันต่อคณะรัฐมนตรีชุดต่อไป
กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมได้นำร่างพระราชกฤษฎีกาในเรื่องนี้ไปดำเนินการรับฟังความคิดเห็นของผู้เกี่ยวข้องและวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมาย รวมทั้งเปิดเผยผลการรับฟังความคิดเห็นและการวิเคราะห์นั้นแก่ประชาชนตามพระราชบัญญัติหลักเกณฑ์การจัดทำร่างกฎหมายและการประเมินผลสัมฤทธิ์ของกฎหมาย พ.ศ. 2562 และกฎกระทรวงกำหนดร่างกฎที่ต้องจัดให้มีการรับฟังความคิดเห็นและวิเคราะห์ผลกระทบ พ.ศ. 2565 ตลอดจนได้ดำเนินการตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 22 มีนาคม 2565 (เรื่อง แนวทางปฏิบัติเกี่ยวกับกรณีการตราร่างกฎหมายและร่างอนุบัญญัติที่ต้องจัดให้มีแผนที่ท้าย) แล้ว
สาระสำคัญของร่างพระราชกฤษฎีกา
1. กำหนดให้กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืชจัดทำโครงการอนุรักษ์และดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าหรือเขตห้ามล่าสัตว์ป่า ตามแผนที่ท้ายร่างพระราชกฤษฎีกานี้ จำนวน 7 แห่ง ได้แก่
1.1 เขตห้ามล่าสัตว์ป่าถ้ำผาท่าพล จังหวัดพิษณุโลก
1.2 เขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ จังหวัดลพบุรี
1.3 เขตห้ามล่าสัตว์ป่าทับพญาลอ จังหวัดเชียงราย
1.4 เขตห้ามล่าสัตว์ป่าถ้ำประทุน จังหวัดอุทัยธานี
1.5 เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูผาแดง จังหวัดเพชรบูรณ์
1.6 เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง จังหวัดอุทัยธานี
1.7 เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าลำน้ำน่านฝั่งขวา จังหวัดอุตรดิตถ์
โดยให้กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืชจัดทำรายชื่อบุคคลที่อยู่อาศัยหรือทำกินในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าหรือเขตห้ามล่าสัตว์ป่าตามโครงการดังกล่าว พร้อมด้วยจำนวนที่ดินและแผนผังแปลงที่ดินไว้เป็นหลักฐาน และให้โครงการมีกำหนดระยะเวลา 20 ปีนับแต่วันที่พระราชกฤษฎีกามีผลใช้บังคับ
2. กำหนดให้บุคคลที่อยู่อาศัยหรือทำกินในโครงการฯ ต้องเป็นบุคคลธรรมดาที่มีคุณสมบัติและไม่มีลักษณะต้องห้าม ดังต่อไปนี้
2.1 เป็นผู้ไม่มีที่ดินทำกินและได้อยู่อาศัยหรือทำกินในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าหรือเขตห้ามล่าสัตว์ป่าภายใต้กรอบเวลาตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 30 มิถุนายน 2541 (เรื่อง การแก้ไขปัญหาที่ดินในพื้นที่ป่าไม้) หรือตามคำสั่งคณะรักษาความสงบแห่งชาติที่ 66/2557 เรื่อง เพิ่มเติมหน่วยงานสำหรับการปราบปราม หยุดยั้งการบุกรุกทำลายทรัพยากรป่าไม้และนโยบายการปฏิบัติงานเป็นการชั่วคราวในสภาวการณ์ปัจจุบัน ลงวันที่ 17 มิถุนายน พุทธศักราช 2557
2.2 มีสัญชาติไทย หรือได้ยื่นคำร้องขอสัญชาติไทยและอยู่ระหว่างรอการพิจารณาของพนักงานเจ้าหน้าที่
2.3 มีภูมิลำเนาอยู่ในเขตพื้นที่โครงการฯ หรือได้ครอบครองที่ดินรวมทั้งทำประโยชน์มาโดยต่อเนื่อง และไม่มีที่ดินทำกินอื่น
2.4 ไม่เคยต้องคำพิพากษาถึงที่สุดให้ออกจากที่ดินที่ครอบครองนั้นมาก่อน
2.5 ไม่เคยถูกดำเนินคดีและคดีนั้นอยู่ระหว่างการพิจารณาในความผิดเกี่ยวกับการยึดถือหรือครอบครองที่ดิน ก่อสร้าง แผ้วถาง เผาป่า ทำไม้ หรือกระทำด้วยประการใดๆ ให้เสื่อมสภาพหรือเปลี่ยนแปลงสภาพพื้นที่ไปจากเดิมตามกฎหมายว่าด้วยการสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่านับแต่วันที่พระราชกฤษฎีกานี้มีผลใช้บังคับ
2.6 ไม่เคยถูกพนักงานเจ้าหน้าที่มีคำสั่งเพิกถอนสิทธิการอยู่อาศัยหรือทำกินในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าหรือเขตห้ามล่าสัตว์ป่า
3. กำหนดให้บุคคลที่อยู่อาศัยหรือทำกินในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าหรือเขตห้ามล่าสัตว์ป่าภายใต้โครงการฯ มีหน้าที่ในการอนุรักษ์ ฟื้นฟู ดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติ ระบบนิเวศ และความหลากหลายทางชีวภาพ ภายในเขตพื้นที่โครงการฯ
4. กำหนดให้บุคคลที่อยู่อาศัยหรือทำกินในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าหรือเขตห้ามล่าสัตว์ป่าภายใต้โครงการฯ ต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขการอยู่อาศัยหรือทำกิน อาทิ
4.1 ครอบครองและใช้ประโยชน์ด้วยตนเอง และจะให้บุคคลอื่นที่มิใช่บุคคลในครอบครัวเข้าครอบครองหรือทำประโยชน์แทนมิได้ โดยมิได้มีกรรมสิทธิ์หรือสิทธิครอบครองในที่ดินนั้นตามจำนวนที่ได้ทำการสำรวจ แต่ไม่เกินครอบครัวละ 20 ไร่ และในกรณีที่อยู่กันเป็นครัวเรือนตั้งแต่สามครอบครัวขึ้นไป ไม่เกินครัวเรือนละ 50 ไร่
4.2 ต้องไม่ละทิ้งการทำประโยชน์หรือไม่อยู่อาศัยติดต่อกันเกิน 1 ปี โดยไม่มีเหตุอันสมควร
4.3 ห้ามซื้อ ขาย แลกเปลี่ยน ให้เช่า ให้เช่าซื้อ ให้ยืม หรือโอนการครอบครองให้บุคคลอื่น เว้นแต่เป็นการสืบสิทธิตามพระราชกฤษฎีกานี้
4.4 ห้ามบุกรุก แผ้วถาง หรือขยายพื้นที่เพิ่มเติม รวมทั้งห้ามเคลื่อนย้ายหรือทำลายหลักเขต ป้ายแนวเขต หรือเครื่องหมายแสดงแนวเขตโครงการฯ
5. กำหนดให้การอยู่อาศัยหรือทำกินในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าหรือเขตห้ามล่าสัตว์ป่าภายใต้โครงการฯ สิ้นสุดลงด้วยเหตุอย่างหนึ่งอย่างใด ดังต่อไปนี้
5.1 ครบกำหนดเวลาของโครงการตามพระราชกฤษฎีกานี้ (ระยะเวลา 20 ปี ตามข้อ 1)
5.2 บุคคลที่อยู่อาศัยหรือทำกินไม่ประสงค์จะอยู่อาศัยหรือทำกินในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าหรือเขตห้ามล่าสัตว์ป่านั้นต่อไป
5.3 ละทิ้งการทำประโยชน์หรือไม่อยู่อาศัยติดต่อกันเกิน 1 ปี โดยไม่มีเหตุอันสมควร
5.4 ขาดคุณสมบัติหรือมีลักษณะต้องห้ามตามข้อ 2
5.5 บุคคลที่อยู่อาศัยหรือทำกิน หรือบริวารของบุคคลนั้น ไม่ปฏิบัติตามข้อ 3 หรือ ข้อ 4
5.6 ถึงแก่ความตายโดยไม่มีผู้สืบสิทธิ
5.7 ต้องคำพิพากษาถึงที่สุดให้จำคุก ตามกฎหมายว่าด้วยสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า กฎหมายว่าด้วยอุทยานแห่งชาติ และกฎหมายว่าด้วยป่าไม้ทั้งปวง
6. กำหนดให้ผู้สืบสิทธิของบุคคลที่อยู่อาศัยหรือทำกินในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าหรือเขตห้ามล่าสัตว์ป่าภายใต้โครงการฯ ได้แก่บุคคลดังต่อไปนี้
6.1 ต้องมีคุณสมบัติและไม่มีลักษณะต้องห้ามตามข้อ 2
6.2 ต้องเป็นหัวหน้าครอบครัวหรือหัวหน้าครัวเรือน
6.3 เป็นผู้ที่มีชื่อในบัญชีรายชื่อบุคคลที่อยู่อาศัยหรือทำกินในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าหรือเขตห้ามล่าสัตว์ป่าภายใต้โครงการฯ หรือเป็นบุตรซึ่งเกิดและอยู่อาศัยในพื้นที่โครงการตลอดมาและได้มีชื่ออยู่ในบัญชีรายชื่อดังกล่าวข้างต้นด้วย
6.4 เป็นบุคคลที่อยู่อาศัยในครัวเรือนเดียวกันที่หัวหน้าครอบครัวหรือหัวหน้าครัวเรือนได้แจ้งต่อหัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าหรือหัวหน้าเขตห้ามล่าสัตว์ป่าว่าเป็นผู้สืบสิทธิโดยเรียงลำดับรายชื่อ และในกรณีที่มิได้แจ้งรายชื่อผู้สืบสิทธิไว้หรือได้แจ้งไว้แต่บุคคลดังกล่าวขาดคุณสมบัติหรือมีลักษณะต้องห้าม ให้พิจารณาผู้ที่จะสืบสิทธิต่อไปได้
6.5 ต้องถือครองที่ทำกินรวมแล้วไม่เกินสิทธิที่พึงมีของตนตามข้อ 4.1
7. กำหนดให้ในกรณีที่ไม่อาจดำเนินการจัดทำโครงการพร้อมแผนที่แสดงแนวเขตโครงการให้แล้วเสร็จในคราวเดียว ให้กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช จัดทำโครงการโดยตราเป็นพระราชกฤษฎีกาเพิ่มเติม และให้โครงการตามพระราชกฤษฎีกามีกำหนดระยะเวลาตามพระราชกฤษฎีกานี้
_____________________
1 ข้อมูล ณ วันที่ 5 ก.ค. 2566 เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่ามีจำนวน 60 แห่ง และเขตห้ามล่าสัตว์ป่ามีจำนวน 97 แห่ง
(โปรดตรวจสอบมติคณะรัฐมนตรีที่เป็นทางการจากสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรีอีกครั้ง)
ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา (นายกรัฐมนตรี) 11 กรกฎาคม 2566
สำนักโฆษก สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี โทร. 0 2288-4396
A7379
