ประเด็น

สาระสำคัญ

(1) สถานการณ์เศรษฐกิจโลก

เศรษฐกิจของอาเซียนมีการฟื้นฟูและมีแนวโน้มเติบโตร้อยละ 4.9 ในปี 2565 และร้อยละ 5.2 ในปี 2566 โดยมีประเทศสมาชิกเริ่มมีการเปิดประเทศและประชากรได้รับการฉีดวัคซีนประมาณร้อยละ 70 แต่เนื่องจากสถานการณ์เศรษฐกิจและการเมืองโลกยังมีความท้าทาย เช่น สถานการณ์รัสเซีย-ยูเครน การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ในสาธารณรัฐประชาชนจีน การชะงักของห่วงโซ่อุปทาน ราคาสินค้าอุปโภคบริโภคและอัตราเงินเฟ้อที่สูงขึ้น ที่ประชุมฯ จึงเห็นว่าอาเซียนต้องเพิ่มความร่วมมือทั้งภายในและภายนอกภูมิภาคโดยเร่งดำเนินการข้อริเริ่มภายใต้กรอบการฟื้นฟูที่ครอบคลุมของอาเซียนและพัฒนาภูมิภาคให้ก้าวไปสู่ทิศทางสำคัญในอนาคตทั้งในด้านความเป็นดิจิทัลและด้านความยั่งยืน

(2) ความร่วมมือในภูมิภาคอินโด-แปซิฟิก

หารือเกี่ยวกับกรอบความร่วมมือทางเศรษฐกิจในภูมิภาคอินโด-แปซิฟิก (Indo-Pacific Economic Framework: IPEF)¹ ของสหรัฐอเมริกาและยุทธศาสตร์เพื่อความร่วมมือในภูมิภาคอินโด-แปซิฟิกของสหภาพยุโรป ซึ่งเป็นเวทีใหม่ที่ทั้งสองประเทศต้องการมีส่วนร่วมในภูมิภาคอาเซียน โดยเฉพาะในประเด็นใหม่ๆ เช่น การลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก พลังงานสะอาด ดิจิทัล ห่วงโซ่อุปทาน โดยที่ประชุมฯ ยืนยันหลักการของอาเซียนตามเอกสารมุมมองของอาเซียนต่ออินโด-แปซิฟิก ที่มุ่งเน้นการเป็นภูมิภาคที่เปิดกว้าง โปร่งใส ยึดมั่นในหลักเกณฑ์และความเป็นแกนกลางของอาเซียน และในส่วนการเข้าร่วมประกาศความร่วมมือในกรอบ IPEF ขอให้ประเทศสมาชิกระมัดระวังท่าทีในการพิจารณาเข้าร่วมเพื่อรักษาความสมดุลในภูมิภาคและยึดหลักการเป็นหนึ่งเดียวของอาเซียน ทั้งนี้ ที่ประชุมได้มอบหมายให้สำนักเลขาธิการอาเซียน (ASEAN Secretariat: ASEC) ประเมินโอกาสและประเด็นท้าทายของ IPEF และระบุสาขาที่อาเซียนจะได้รับประโยชน์จากกรอบดังกล่าว

(3) การให้สัตยาบันความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาค (Regional Comprehensive Economic Partnership: RCEP) ของสาธารณรัฐฟิลิปปินส์และอินโดนีเซีย

ฟิลิปปินส์และอินโดนีเซียจะสามารถแจ้งการให้สัตยาบันความตกลง RCEP ได้ภายในไตรมาสที่สามของปีนี้และมีการตกลงท่าทีร่วมของอาเซียนแล้ว โดยประเทศสมาชิก RCEP สามารถพิจารณาวันที่ที่ความตกลงฯ จะมีผลใช้บังคับกับสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา² แตกต่างกันได้และแจ้ง ASEC เพื่อให้แจ้งประเทศสมาชิกทราบต่อไป นอกจากนี้ ที่ประชุมฯ ได้เห็นชอบในหลักการให้มีการประชุมรัฐมนตรี RCEP และการประชุมสุดยอด RCEP ในปีนี้ (ครบรอบ 10 ปี การประกาศเริ่มเจรจาความตกลง RCEP) โดยราชอาณาจักรกัมพูชาในฐานะประธานอาเซียนจะหารือในรายละเอียดร่วมกับ ASEC ต่อไป

(4) การประชุมรัฐมนตรีองค์การการค้าโลกสมัยสามัญ ครั้งที่ 12 (the Twelfth Ministerial Conference of World Trade Organization: MC12)

หารือเพื่อเตรียมการสำหรับการประชุม MC 12 ที่จะจัดในเดือนมิถุนายน 2565 ณ นครเจนีวา โดยเน้นย้ำข้อตกลงร่วมของประเทศสมาชิกที่จะต้องมีความโปร่งใส ไม่เลือกปฏิบัติและให้ความสำคัญกับระบบการค้าพหุภาคีที่เปิดกว้างและยึดถือกฎเกณฑ์ทางการค้าเป็นพื้นฐานสำคัญ

(5) การค้ากับมาตรการด้านสิ่งแวดล้อมและการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

แลกเปลี่ยนความเห็นเกี่ยวกับมาตรการด้านสิ่งแวดล้องของสหภาพยุโรป ได้แก่ มาตรการปรับคาร์บอนก่อนเข้าพรมแดน กฎหมายว่าด้วยการออกแบบที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและกฎหมายว่าด้วยสินค้าปลอดการตัดไม้ทำลายป่า ซึ่งมาตรการดังกล่าวอาจส่งผลกระทบต่อขีดความสามารถในการแข่งขันของอาเซียน เช่น ภาระทางต้นทุนที่เพิ่มขึ้นจากการตรวจวัดปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในกระบวนการผลิตสินค้า การใช้เงินลงทุนในการปรับเปลี่ยนกระบวนการผลิตและห่วงโซ่อุปทานให้เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ทั้งนี้ ที่ประชุมฯ ได้ตระหนักถึงความสำคัญในการแก้ไขปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศซึ่งเชื่อมโยงกับการค้าและเป็นประเด็นสำคัญในเวทีโลกโดยเน้นย้ำว่าการใช้นโยบายด้านการค้าที่มีผลต่อสิ่งแวดล้อมต้องสอดคล้องกับกฎหมายระหว่างประเทศและหลักการที่ยอมรับโดยทั่วไป รวมถึงหลักการภายใต้องค์การการค้าโลก ที่ประชุมจึงมอบหมายให้ ASEC ประเมินผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้มาตรการของสหภาพยุโรปเพื่อจัดทำข้อเสนอแนะเชิงนโยบายสำหรับอาเซียนต่อไป

(6) ข้อริเริ่มโครงการพื้นฐานอาเซียนในอนาคต

หารือแนวทางพัฒนาความร่วมมือในโครงการอุตสาหกรรมของอาเซียนซึ่งเดิมมุ่งเน้นในอุตสาหกรรมพื้นฐาน เช่น ปุ๋ยยูเรีย เหมืองแร่ทองแดง โดยเสนอให้พิจารณาโครงการอุตสาหกรรมใหม่ๆ ที่อาเซียนจะสามารถเพิ่มการค้าภายในภูมิภาคและส่งเสริมห่วงโซ่มูลค่าโลก โดยเฉพาะในสาขาสำคัญที่จะช่วยรับมือกับประเด็นความมั่นคงทางอาหารและสาธารณสุข เช่น อาหาร วัคซีน ยา และเครื่องมือแพทย์ โดยคำนึงถึงความสนใจและความเชี่ยวชาญของแต่ละประเทศ ทั้งนี้ ที่ประชุมมอบหมายให้ ASEC ศึกษาความเป็นไปได้ของอุตสาหกรรมที่อาเซียนจะสามารถจัดตั้งโครงการหรือข้อริเริ่มความร่วมมือร่วมกัน โดยคำนึงถึงประเด็นใหม่ๆ เช่น เศรษฐกิจหมุนเวียน เทคโนโลยี และการประเมินความพร้อมของประเทศสมาชิก