ประเด็น

สาระสำคัญ

1. รายได้จากนักท่องเที่ยวต่างชาติและไทย

ปี 2563 มีรายได้ลดลงจากปี 2562 ประมาณ 2.18 ล้านล้านบาท

2. สถานการณ์การท่องเที่ยวไทยของนักท่องเที่ยวต่างชาติ

ปี 2563 มีจำนวนนักท่องเที่ยวต่างชาติเที่ยวไทย จำนวน 6.70 ล้านคน

ลดลงร้อยละ 83.2 จากปี 2562 (39.92 ล้านคน) และรายได้ 0.33 ล้านบาท ลดลงร้อยละ 82.6 จากปี 2562 (1.91 ล้านบาท)

3. สถานการณ์การท่องเที่ยวไทยของนักท่องเที่ยวไทย

- การท่องเที่ยวในประเทศปรับตัวลดลง เนื่องจากการแพร่ระบาดของ โควิด-19 การประกาศใช้มาตรการควบคุมการระบาดของโลก รวมถึงสถานที่ท่องเที่ยว เช่น อุทยานแห่งชาติ ได้ปิดลงชั่วคราว โดยนักท่องเที่ยวไทยเดินทางท่องเที่ยวภายในประเทศประมาณ 90.56 ล้านคน¹ ลดลงร้อยละ 47.6 จากปี 2562 การใช้จ่ายของนักท่องเที่ยวไทยในประเทศ มีมูลค่า 4.82 แสนล้านบาท ลดลงร้อยละ 55.4 จากปี 2562- พฤติกรรมการเดินทางของนักท่องเที่ยวไทยส่วนหนึ่งเลือกเดินทางแบบเช้าไปเย็นกลับมากกว่าพักค้างคืน ทำให้ธุรกิจโรงแรมและที่พักได้รับผลกระทบอย่างมาก โดยในปี 2563 อัตราการเข้าพัก² ทั้งปีอยู่ที่ร้อยละ 29.51 ลดลงร้อยละ 40.6 เมื่อเทียบกับปี 2562 ที่มีอัตราการเข้าพักทั้งปีอยู่ที่ร้อยละ 70.08 รวมถึงกำลังซื้อของคนไทยที่ลดลงจากปัญหาเศรษฐกิจส่งต่อการจับจ่ายใช้สอยระหว่างการเดินทาง

4. สถานการณ์การท่องเที่ยวของนักท่องเที่ยวทั่วโลก

สถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 เป็นวิกฤตไปทั่วโลก ทำให้การเดินทางระหว่างประเทศในภูมิภาคต่างๆ ทั่วโลกลดลง เมื่อเทียบกับปี 2562 ดังนี้

- นักท่องเที่ยวระหว่างประเทศของโลกมีจำนวน 381 ล้านคน ลดลง ร้อยละ 73.6

- รายได้จากการท่องเที่ยวทั่วโลกลดลงกว่า 0.9-1.2 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ

- อุตสาหกรรมการบินทั่วโลกสูญเสียรายได้ 118 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ

- ความต้องการเดินทางหดตัวร้อยละ 65.9

- การจองห้องพักของโรงแรมและที่พักลดลงกว่าร้อยละ 48

5. แนวโน้มการเดินทางท่องเที่ยวระหว่างประเทศในปี 2564

แม้ว่าในหลายประเทศจะเริ่มมีการฉีดวัคซีนป้องกันโควิด-19 แต่สถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 ในหลายประเทศยังพบผู้ติดเชื้อสูงทำให้แนวโน้มการเดินทางท่องเที่ยวระหว่างประเทศทั่วโลกในปี 2564 ยังคงมีความไม่แน่นอนสูง เนื่องจากการเดินทางท่องเที่ยวยังต้องขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย ได้แก่ 1) การควบคุมสถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 ในแต่ละประเทศหลายประเทศยังพบผู้ติดเชื้อเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องซึ่งเป็นอุปสรรคสำคัญต่อการดำเนินนโยบายในการเปิดรับนักท่องเที่ยวและยังส่งผลต่อความเชื่อมั่นในการเดินทางของผู้ที่ต้องการเดินทางท่องเที่ยว และ 2) การฉีดวัคซีนยังจำกัดเฉพาะประเทศและการเข้าถึงเฉพาะกลุ่ม จากข้อมูล Our World in Data³ สิ้นเดือนกุมภาพันธ์ 2564 มีประชาชนได้รับวัคซีนครบโดสประมาณ 52 ล้านคน คิดเป็นร้อยละ 0.67 ของประชากรโลก

ประเด็น

สาระสำคัญ

1. การจัดทำแผนพัฒนาการท่องเที่ยวแห่งชาติ (พ.ศ. 2564-2565)⁴

ท.ท.ช. ได้จัดทำแผนพัฒนาการท่องเที่ยวแห่งชาติฯ ซึ่งเป็นแผนพัฒนาเฉพาะกิจอันเนื่องมาจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 เพื่อวางรากฐานและแก้ปัญหาการหยุดชะงักของการท่องเที่ยว โดยสร้างความสมดุลของการพัฒนาทั้งในมิติของพื้นที่ เวลา กิจกรรม รูปแบบและกลุ่มนักท่องเที่ยวเพื่อการสร้างรายได้และกระจายรายได้สู่ชุมชน รวมทั้งเตรียมความพร้อมของอุตสาหกรรมท่องเที่ยวสู่การเติบโตในอนาคต โดยมุ่งประเด็นพัฒนาที่สำคัญ เช่น 1) พัฒนาคุณภาพแหล่งท่องเที่ยว ผู้ผลิต และขายสินค้า/บริการ 2) พัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน สิ่งอำนวยความสะดวก และปรับปรุงปัจจัยเอื้อให้สนับสนุนการฟื้นตัวและเติบโตของอุตสาหกรรมท่องเที่ยว 3) ปรับภาพลักษณ์การท่องเที่ยวไทยเพื่อรองรับนักท่องเที่ยวคุณภาพผ่านการตลาด และ 4) บริหารจัดการการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน

2. การประกาศเขตพัฒนาการท่องเที่ยว 6 เขต (เพิ่มเติม) (จากปี 2558-2560 ที่มีการประกาศเขตพัฒนาการท่องเที่ยวไปแล้ว 9 เขต)⁵

ในปี 2563 ได้มีการประกาศกำหนดเขตพัฒนาการท่องเที่ยวเพิ่มเติมจำนวน 6 เขตพัฒนาการท่องเที่ยว ได้แก่ 1) เขตพัฒนาการท่องเที่ยว เมืองเก่ามีชีวิต (จังหวัดน่าน แพร่ พะยา และอุตรดิตถ์) 2) เขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตชายฝั่งอ่าวไทย 3) เขตพัฒนาการท่องเที่ยวผืนป่ามรดกโลกดงพญาเย็น - เขาใหญ่ 4) เขตพัฒนาการท่องเที่ยวธรณีวิทยาถิ่นอีสาน 5) เขตพัฒนาการท่องเที่ยววิถีชีวิตลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา และ 6) เขตพัฒนาการท่องเที่ยวพหุวัฒนธรรมชายแดนใต้ทำให้ปัจจุบันไทยมีเขตพัฒนาการท่องเที่ยวทั้งสิ้น 15 เขต ครอบคลุมพื้นที่ 59 จังหวัด

3. การประกาศ ท.ท.ช. เพื่อกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการดำเนินการ ต่างๆ

ประธานกรรมการนโยบายการท่องเที่ยวแห่งชาติ [รองนายกรัฐมนตรี (นายอนุทินฯ] ได้ลงนามประกาศ ท.ท.ช. ดังนี้

- ประกาศ ท.ท.ช. เรื่อง หลักเกณฑ์และวิธีการจัดทำแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยว ประจำเขตพัฒนาการท่องเที่ยว พ.ศ. 2564 กำหนดให้คณะกรรมการพัฒนาการท่องเที่ยว⁶ จัดทำแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวตามหลักเกณฑ์ที่กำหนด เช่น ต้องสอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ (พ.ศ. 2561-2580) แผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติประเด็นการท่องเที่ยว แผนพัฒนาการท่องเที่ยวแห่งชาติ รวมถึงแนวคิด การพัฒนาของเขตการท่องเที่ยวควรอยู่บนพื้นฐานศักยภาพของพื้นที่ ความโดดเด่นและเป็นเอกลักษณ์ของแหล่งท่องเที่ยว

- ประกาศ ท.ท.ช. เรื่อง หลักเกณฑ์ วิธีการ แต่งตั้ง และการประชุมคณะกรรมการพัฒนาการท่องเที่ยว ประจำเขตพัฒนาการท่องเที่ยว พ.ศ. 2564 กำหนดให้คณะกรรมการพัฒนาการท่องเที่ยวติดตามตรวจสอบ และประเมินผลการดำเนินงานตามแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยว รวมถึงรายงานสภาพปัญหาและอุปสรรคที่ทำให้ไม่สามารถดำเนินการตามแผนปฏิบัติการพัฒนาการท่องเที่ยวได้ต่อ ท.ท.ช.

4.การปรับปรุงมาตรฐานการท่องเที่ยวไทย

ท.ท.ช. ได้เห็นชอบการปรับปรุงมาตรฐานการท่องเที่ยวไทย จำนวน 5 มาตรฐาน ได้แก่ 1) มาตรฐานที่พักเพื่อการท่องเที่ยวประเภทโรงแรม เพื่อให้เป็นไปตามสถานการณ์ปัจจุบันและรองรับแนวโน้มการท่องเที่ยว ยุคใหม่ (New Normal) 2) มาตรฐานที่พักแบบระยะยาว เพื่อให้สอดคล้องกับนโยบายรัฐบาลที่ให้ความสำคัญกับการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ 3) มาตรฐานห้องน้ำสาธารณะเพื่อการท่องเที่ยว เพื่อให้สอดคล้องกับสุขอนามัยและเทคโนโลยีที่จะเกิดขึ้นภายหลังจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 4) มาตรฐานร้านอาหารเพื่อการท่องเที่ยว เพื่อให้สอดคล้องกับสถานการณ์ปัจจุบันและข้อกำหนดตามกฎกระทรวงสาธารณสุข และ 5) มาตรฐานสถานที่จำหน่ายของที่ระลึกประเภทอัญมณี เพื่อให้มาตรฐานครอบคลุมถึงผู้ประกอบการค้าอัญมณีรายเล็ก และสร้างความเชื่อมั่นในการเลือกซื้อสินค้าให้แก่นักท่องเที่ยว

5. การแต่งตั้งคณะอนุกรรมการภายใต้ ท.ท.ช.

ท.ท.ช. ได้เห็นชอบคำสั่งแต่งตั้งคณะอนุกรรมการภายใต้ ท.ท.ช. จำนวน 2 คณะ ได้แก่ 1) คณะอนุกรรมการด้านความปลอดภัยทางการท่องเที่ยว เพื่อกำหนดกรอบแนวทางในการป้องกันและแก้ไขปัญหาจากอุบัติเหตุและความปลอดภัยของนักท่องเที่ยว รวมทั้งบูรณาการความร่วมมือในการสร้างมาตรฐานความปลอดภัยกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ซึ่งจะส่งผลดีต่อการสร้างความเชื่อมั่นและภาพลักษณ์ที่ดีของไทย และ 2) คณะอนุกรรมการการท่องเที่ยวโดยชุมชนเพื่อให้เกิดความต่อเนื่องในการดำเนินภารกิจการส่งเสริมการพัฒนาการท่องเที่ยวโดยชุมชนของไทยตามแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติฯ อีกทั้งช่วยส่งเสริมให้ไทยมีแหล่งท่องเที่ยวคุณภาพระดับโลกที่เติบโตบนพื้นฐานของความเป็นไทยจากการส่งเสริมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมให้สามารถกระจายรายได้สู่ชุมชนได้อย่างยั่งยืน

6. การศึกษาและจัดทำแนวทางการจัดเก็บและการบริหารจัดการค่าธรรมเนียมการท่องเที่ยวที่เรียกเก็บจากนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ

ท.ท.ช. ได้เห็นชอบในหลักการ เรื่อง การจัดเก็บค่าธรรมเนียมการท่องเที่ยวภายในประเทศของนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ เพื่อใช้จ่ายในการบริหารและพัฒนาการท่องเที่ยว โดยมีการปรับอัตราค่าธรรมเนียมที่เหมาะสมจากเดิม 65-220 บาท เป็น 300 บาท และส่วนหนึ่งของค่าธรรมเนียมที่เก็บได้จะนำไปเป็นค่าใช้จ่ายในการจัดประกันภัยให้นักท่องเที่ยวต่างชาติในระหว่างการท่องเที่ยวภายในประเทศโดยให้ความคุ้มครองแก่นักท่องเที่ยวชาวต่างชาติตามเกณฑ์ของกองทุนช่วยเหลือเยียวยานักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ

7. การจัดทำแผนการเปิดประเทศเพื่อรองรับนักท่องเที่ยวต่างชาติ

ท.ท.ช. ได้เห็นชอบแผนการเปิดประเทศเพื่อรองรับนักท่องเที่ยวต่างชาติ โดยแบ่งเป็น 4 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 : นำร่อง (1 เมษายน-30 มิถุนายน 2564 ระยะที่ 2 : Phuket Sandbox (1 กรกฎาคม-30 กันยายน 2564) ระยะที่ 3 : ผ่อนคลาย 10 จังหวัด คือ จังหวัดภูเก็ต กระบี่ พังงา สุราษฎร์ธานี เชียงใหม่ ชลบุรี กรุงเทพมหานคร เพชรบุรี ประจวบคีรีขันธ์ และบุรีรัมย์ (1 ตุลาคม-31 ธันวาคม 2564) และระยะที่ 4 : เข้าสู่ภาวะปกติ (1 มกราคม 2565 เป็นต้นไป) [ซึ่งเป็นไปตามคำสั่งศูนย์บริหารสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด- 19) (ศบค.) ที่ 4/2564 เรื่อง แนวปฏิบัติตามข้อกำหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. 2548 (ฉบับที่ 9)]