ประเด็น

สาระสำคัญ

1. การเบิกจ่ายงบประมาณ

มีการเบิกจ่ายงบกองทุนหลักประกันสุขภาพแห่งชาติให้กับหน่วยบริการ ที่จัดบริการให้ผู้มีสิทธิ จำนวน 144,252.95 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 101.33¹ (จากงบประมาณ 142,364.82 ล้านบาท)

2. ความครอบคุลมสิทธิหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ

ประชากรไทยผู้มีสิทธิหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ จำนวน 47.74 ล้านคน ได้ลงทะเบียนสิทธิเพื่อเลือกหน่วยบริการประจำตน จำนวน 47.56 ล้านคน คิดเป็นความครอบคลุมสิทธิหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ร้อยละ 99.61

3. หน่วยบริการในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ²

มีหน่วยบริการขึ้นทะเบียนให้บริการผู้มีสิทธิในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ จำนวน 14,549 แห่ง (เพิ่มขึ้นจากปีที่ผ่านมาที่มีจำนวน 12,245 แห่ง) โดยจำแนกตามประเภทการขึ้นทะเบียน ได้แก่ หน่วยบริการปฐมภูมิจำนวน 11,830 แห่ง หน่วยบริการประจำ จำนวน 1,215 แห่ง หน่วยบริการรับส่งต่อทั่วไป จำนวน 1,081 แห่ง และหน่วยบริการรับส่งต่อเฉพาะด้านจำนวน 3,254 แห่ง (หน่วยบริการ 1 แห่ง สามารถขึ้นทะเบียนในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติได้มากกว่า 1 ประเภท)

4. ผลงานบริการตามงบประมาณที่ได้รับจัดสรร

มีการให้บริการตามสิทธิประโยชน์ ประกอบด้วย 1) บริการพื้นฐานในงบเหมาจ่ายรายหัว เช่น บริการสุขภาพทั่วไป มีผู้ป่วยนอกและผู้ป่วยใน ใช้บริการต่ำกว่าเป้าหมาย บริการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ตามฤดูกาล มีผู้มาใช้บริการต่ำกว่าเป้าหมาย และบริการฟื้นฟูสมรรถภาพด้านการแพทย์ คนพิการได้รับอุปกรณ์เครื่องช่วยคนพิการต่ำกว่าเป้าหมาย และ 2) บริการเฉพาะกลุ่ม (นอกงบเหมาจ่ายรายหัว) เช่น จำนวนผู้ติดเชื้อเอชไอวี ผู้ป่วยเอดส์ เข้ารับยาต้านไวรัสสูงกว่าเป้าหมาย รวมถึงกลุ่มเสี่ยงเข้ารับการป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีสูงกว่าเป้าหมาย จำนวนผู้ป่วยไตวายเรื้อรังเข้ารับบริการล้างไต ฟอกไต ปลูกถ่ายไต สูงกว่าเป้าหมาย สำหรับผู้ป่วยจิตเวชเรื้อรังได้รับการดูแลในชุมชนตามแผนการดูแลรายบุคคลต่ำกว่าเป้าหมาย ทั้งนี้ในส่วนของผลงานบริการที่ต่ำกว่าเป้าหมายนั้น เนื่องมาจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด-19) และนโยบายการเว้นระยะห่างทางสังคม รวมถึงการปรับเปลี่ยนรูปแบบสาธารณสุขระดับปฐมภูมิวิถีใหม่ที่เน้นการจัดบริการนอกหน่วยบริการเพื่อลดความแออัด

5. คุณภาพและมาตรฐานบริการสาธารณสุข

- หน่วยบริการรับส่งต่อได้รับการรับรองคุณภาพโรงพยาบาลระดับ HA (Hospital Accreditation)³ จำนวน 933 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 86.23 (จากหน่วยบริการที่เข้ารับการประเมิน จำนวน 1,082 แห่ง)

- ผลการดำเนินงานตัวชี้วัดตามเกณฑ์คุณภาพผลงานบริการปี 2564 เช่น ประชากรไทย อายุ 35-74 ปี ทุกสิทธิ ที่ได้รับการตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดคัดกรองความดันโลหิตสูง และคัดกรองมะเร็งปาดมดลูกภายใน 5 ปี น้อยลงกว่าปี 2563

- ประชาชนพึงพอใจต่อการดำเนินงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติในระดับมากถึงมากที่สุด ร้อยละ 97.07 ผู้ให้บริการ ร้อยละ 80.94 และองค์กรภาคี ร้อยละ 92.27

6. การคุ้มครองสิทธิ

- มีประชาชนสอบถามข้อมูล ร้องเรียน ร้องทุกข์ และประสานส่งต่อผู้ป่วย ผ่านช่องทางต่างๆ จำนวน 2,585,915 เรื่อง โดยเป็นเรื่องที่เกี่ยวกับโควิด-19 จำนวน 642,700 เรื่อง คิดเป็นร้อยละ 24.85

- มีผู้รับบริการยื่นคำร้องช่วยเหลือเบื้องต้น จำนวน 1,026 คน ได้รับการชดเชยจำนวน 845 คน รวม 208.26 ล้านบาท ผู้ให้บริการยื่นคำร้อง จำนวน 760 คน ได้รับการชดเชย จำนวน 677 คน รวม 9.87 ล้านบาท

- สปสช. สนับสนุนการจัดตั้งเครือข่ายงานคุ้มครองสิทธิในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เช่น ศูนย์บริการหลักประกันสุขภาพในหน่วยบริการ จำนวน 885 แห่ง (ใน 77 จังหวัด) และหน่วยรับเรื่องร้องเรียนอื่นที่เป็นอิสระจากผู้ถูกร้องเรียน ตามมาตรา 50 (5)⁴ จำนวน 126 แห่ง (ใน 70 จังหวัด)

7. การมีส่วนร่วมพัฒนาระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ

มีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) จำนวน 7,741 แห่ง เข้าร่วมบริหารกองทุนหลักประกันสุขภาพระดับท้องถิ่น เพื่อจัดกิจกรรมสำหรับดูแลสุขภาพประชาชนในพื้นที่ (เช่น กลุ่มประชาชนทั่วไปที่มีภาวะเสี่ยง กลุ่มเด็กวัยเรียนและเยาวชน กลุ่มวัยทำงาน กลุ่มผู้สูงอายุ คนพิการ และผู้ป่วยโรคเรื้อรัง) วงเงินจำนวน 3,589 ล้านบาท ประกอบด้วย 1) งบจากกองทุนหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ จำนวน 2,311 ล้านบาท 2) เงินสมทบจาก อปท. จำนวน 1,233 ล้านบาท และ 3) เงินสมทบจากชุมชนและอื่นๆ จำนวน 45 ล้านบาท

8. ความท้าทายในการดำเนินงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ

- การพัฒนารูปแบบการเบิกจ่ายให้มีความรวดเร็วและมีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้น เพื่อลดความเสี่ยงและปัญหาทางการเงินของหน่วยบริการ

- การปรับเปลี่ยนของเทคโนโลยีและนวัตกรรมใหม่ๆ การเกิดโรคอุบัติใหม่อย่างรวดเร็ว และไม่สามารถคาดการณ์ได้ ทำให้ระบบสาธารณสุขและระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติต้องมีความพร้อมและยืดหยุ่นสามารถปรับตัวรองรับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไป และพัฒนาระบบบริการที่เหมาะสม คุ้มค่า รวมถึงให้สอดคล้องกับชีวิตวิถีใหม่

- การพัฒนาเทคโนโลยีสารสนเทศและระบบปฏิบัติการขนาดใหญ่ (Big Data) รวมถึงการจัดระบบเทคโนโลยีสนับสนุนการยืนยันตัวตนเข้ารับบริการและการตรวจสอบการเบิกจ่ายแบบ Real Time และติดตามประเมินผลอย่างต่อเนื่อง ซึ่งเป็นกลไกสำคัญในการเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการกองทุนฯ

- การเพิ่มความเข้มแข็งในระบบบริการปฐมภูมิและบริการสุขภาพชุมชน พร้อมเร่งรัดการปรับระบบบริการให้ประชาชนเข้าถึงมากที่สุด