ประเด็น

สาระสำคัญ

1) การขับเคลื่อนประชาคมอาเซียน

1.1 ที่ประชุมฯ ยืนยันเจตนารมณ์ร่วมกันที่จะขับเคลื่อนประชาคมอาเซียน โดยเฉพาะการดำเนินการตามวิสัยทัศน์ประชาคมอาเซียน ค.ศ. 2025 และสนับสนุนเป้าหมายผลลัพธ์ของการเป็นประธานอาเซียนของบรูไน ภายใต้แนวคิด “เราห่วงใย เราเตรียมพร้อม เรารุ่งเรือง”

1.2 ที่ประชุมฯ เน้นย้ำความเป็นแกนกลางของอาเซียนในการมีปฏิสัมพันธ์กับภาคีภายนอก โดยเฉพาะการดำเนินโครงการภายใต้มุมมองอาเซียนต่ออินโด-แปซิฟิก (ASEAN Outlook on the Indo-Pacific: AOIP) โดยทุกประเทศย้ำความสำคัญของการส่งเสริมความร่วมมือที่เอื้อประโยชน์แก่ทุกฝ่าย ลดการเผชิญหน้าระหว่างมหาอำนาจ และสร้างสภาพแวดล้อมที่สันติและมีเสถียรภาพ

2) ความร่วมมือเพื่อรับมือกับโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด-19)

2.1 ประเทศสมาชิกอาเซียนแสดงความห่วงกังวลต่อการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ระลอกใหม่ในภูมิภาค โดยเฉพาะการแพร่ระบาดของสายพันธุ์เดลตา และย้ำความจำเป็นของการเข้าถึงวัคซีน โดยให้เร่งรัดการจัดสรรเงินจากกองทุนอาเซียนเพื่อรับมือกับโรคโควิด-19 เพื่อจัดซื้อวัคซีนให้แก่ประเทศสมาชิกอาเซียนในมูลค่าประเทศละ 1 ล้านดอลลาร์สหรัฐ

2.2 ที่ประชุมฯ รับรองกรอบการจัดทำระเบียงการเดินทางของอาเซียนเพื่อเอื้อต่อการเดินทางติดต่อทางธุรกิจและราชการที่จำเป็น โดยประเทศสมาชิกอาเซียนหลายประเทศผลักดันให้มีหนังสือรับรองการฉีดวัคซีนสำหรับการเดินทางที่ใช้ร่วมกันและขอให้รับรองวัคชีนฉุกเฉินทุกชนิดที่องค์การอนามัยโลกรับรอง เพื่อหลีกเลี่ยงการกีดกันการเดินทางบนพื้นฐานของวัคซีน ในขณะที่สาธารณรัฐสิงคโปร์ (สิงคโปร์) แสดงความกังวลว่าวัคซีนแต่ละชนิดมีประสิทธิภาพต่างกัน

2.3 ประเทศคู่เจรจาและภาคีภายนอกย้ำการสนับสนุนความพยายามของอาเซียนในการรับมือกับโรคโควิด-19 ทั้งในด้านวัคซีน ยาต้านไวรัส อุปกรณ์ทางการแพทย์ เงินสนับสนุนกองทุนอาเซียนฯ และการเสริมสร้างความร่วมมือเพื่อรับมือกับสถานการณ์ฉุกเฉินด้านสาธารณสุขในอนาคต

3) ความสัมพันธ์กับภาคีภายนอกอาเซียน

3.1 ที่ประชุมฯ ได้มีมติเกี่ยวกับความสัมพันธ์กับภาคีภายนอกอาเซียน เช่น (1) เห็นชอบให้รับสหราชอาณาจักรเป็นคู่เจรจาอาเซียน ลำดับที่ 11 (2) เห็นชอบให้รับราชอาณาจักรเดนมาร์กและรัฐสุลต่านโอมานเป็นอัครภาคีสนธิสัญญามิตรภาพและความร่วมมือในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และ (3) เห็นชอบในหลักการต่อคำขอเข้าเป็นคู่เจรจารายสาขาของสหพันธ์สาธารณรัฐบราซิล

3.2 ไทยได้ย้ำข้อเสนอเรื่องอาเซียน+2 เพื่อผลักดันให้มหาอำนาจภายนอกภูมิภาคโดยเฉพาะสหรัฐอเมริกาและสาธารณรัฐประชาชนจีน เข้ามาดำเนินโครงการที่เป็นรูปธรรมร่วมกันอย่างสร้างสรรค์ โดยเริ่มจากสาขาความร่วมมือภายใต้ AOIP เพื่อสร้างความไว้เนื้อเชื่อใจและลดการเผชิญหน้ากันระหว่างมหาอำนาจ

3.3 ไทยได้เป็นประธานการประชุมรัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียน-อินเดีย ซึ่งเป็นการประชุมที่ไทยเป็นประธานร่วมกับอินเดียครั้งสุดท้าย ก่อนที่จะส่งมอบหน้าที่ประเทศผู้ประสานงานความสัมพันธ์อาเซียน-อินเดีย วาระปี 2564 – 2567 ให้สิงคโปร์ นอกจากนี้ ไทยได้รับมอบหน้าที่ประเทศผู้ประสานงานความสัมพันธ์อาเซียน-ญี่ปุ่น วาระปี 2564 - 2567 ต่อจากสาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม โดยไทยได้ย้ำความร่วมมือเรื่องโรคโควิด-19 การฟื้นตัวทางเศรษฐกิจ และการขับเคลื่อนความร่วมมือภายใต้ AOIP ควบคู่กับยุทธศาสตร์อินโด-แปซิฟิกที่เสรีและเปิดกว้างของประเทศญี่ปุ่น รวมทั้งเตรียมการเพื่อเฉลิมฉลองวาระครบรอบ 50 ปี ความสัมพันธ์คู่เจรจาอาเซียน-ญี่ปุ่น ในปี 2566

4. สถานการณ์ในภูมิภาคและระหว่างประเทศ

4.1 สถานการณ์ในสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา (เมียนมา) ที่ประชุมฯ ย้ำให้เร่งรัดการดำเนินการตามฉันทามติ 5 ข้อของอาเชียน และสนับสนุนให้รัฐมนตรีต่างประเทศคนที่ 2 ของบรูไน (ดาโตะ เอรีวัณ เปฮิน ยูซอฟ) ปฏิบัติหน้าที่เป็นผู้แทนพิเศษของประธานอาเซียนเกี่ยวกับสถานการณ์ในเมียนมา โดยเมียนมา มีเงื่อนไข 3 ข้อ คือ (1) ผู้แทนพิเศษฯ จะต้องปฏิบัติหน้าที่ที่ระบุไว้ในฉันทามติ 5 ข้อรวมถึงการหารือกับรัฐบาลเมียนมาอย่างใกล้ชิด (2) เมียนมาจะไม่รับข้อเสนอใหม่เกี่ยวกับบทบาทหน้าที่ของผู้แทนพิเศษฯ นอกเหนือจากที่ระบุไว้ในฉันทามติ 5 ข้อ และ (3) ผู้แทนพิเศษฯ จะต้องปฏิบัติหน้าที่โดยเคารพต่อหลักการพื้นฐานของอาเชียน ได้แก่ การเคารพในอธิปไตยและบูรณภาพแห่งดินแดน การไม่แทรกแซงกิจการภายในและการเคารพสิทธิของเมียนมา นอกจากนี้ รัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียนและคู่เจรจาได้แสดงความห่วงกังวลต่อสถานการณ์ด้านมนุษยธรรมในเมียนมา และย้ำความสำคัญของการให้ความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมแก่ประชาชนชาวเมียนมา โดยไทยได้เสนอให้จัดการประชุมผู้บริจาคเพื่อระดมความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมให้แก่เมียนมาซึ่งต่อมาสำนักเลขาธิการอาเซียนและศูนย์ประสานงานการให้ความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมของอาเซียนได้จัดการประชุมเมื่อวันที่ 18 สิงหาคม 2564 และสามารถระดมทุนในรูปแบบเงินบริจาคและความช่วยเหลืออื่นๆ กว่า 8 ล้านดอลลาร์สหรัฐ

4.2 สถานการณ์ในทะเลจีนใต้ ที่ประชุมฯ ยินดีต่อความคืบหน้าการเจรจาถ้อยคำของประมวลการปฏิบัติในทะเลจีนใต้ และเน้นย้ำความสำคัญของเสรีภาพในการเดินเรือและการบินผ่านในทะเลจีนใต้และการปฏิบัติตามปฏิญญาว่าด้วยแนวปฏิบัติของภาคีในทะเลจีนใต้อย่างเต็มที่และมีประสิทธิภาพ