หัวข้อ

สาระสำคัญ

1. วัตถุประสงค์ของกองทุนฯ

เพื่อเป็นทุนหมุนเวียนสำหรับใช้จ่ายเกี่ยวกับการส่งเสริมการพัฒนาคุณภาพชีวิตและการคุ้มครองแรงงานนอกระบบ โดยเงินของกองทุนให้ใช้จ่ายเพื่อวัตถุประสงค์ ดังนี้

(1) รณรงค์ส่งเสริม คุ้มครอง และพัฒนาคุณภาพชีวิตแรงงานนอกระบบ

(2) ช่วยเหลือและอุดหนุนกลุ่มแรงงานนอกระบบ หรือองค์กรแรงงานนอกระบบที่จัดตั้งตามร่างพระราชบัญญัติส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตแรงงานนอกระบบ พ.ศ. .... 

(3) ว่าจ้างสมาคม มูลนิธิ องค์กรเอกชน หรือนิติบุคคล เพื่อดำเนินการส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตแรงงานนอกระบบ

(4) ให้แรงงานนอกระบบกู้ยืมเพื่อส่งเสริมและสนับสนุนการประกอบอาชีพ

(5) เป็นค่าใช้จ่ายในการจัดให้มีสิทธิประโยชน์อื่นใดแก่แรงงานนอกระบบ

(6) ใช้จ่ายในการบริหารกองทุนฯ รวมไปถึงค่าเบี้ยประชุมและประโยชน์ตอบแทนอื่นของคณะกรรมการบริหารกองทุนและคณะอนุกรรมการที่ได้รับการแต่งตั้ง

(7) เป็นแหล่งงบประมาณสนับสนุนการดำเนินงานของสำนักงานปลัดกระทรวงแรงงานตามความเหมาะสม

2. เป้าหมาย

(1) แรงงานนอกระบบ ซึ่งมีอุปสรรคในการเข้าถึงแหล่งทุนของสถาบันการเงิน มีทุนกู้ยืมสำหรับการประกอบอาชีพ

(2) มีงบประมาณเพื่อช่วยเหลือและอุดหนุนหรือว่าจ้างสมาคม มูลนิธิ องค์กรเอกชนหรือนิติบุคคล เพื่อดำเนินการส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตแรงงานนอกระบบ ทั้งมิติโอกาสในการประกอบอาชีพ การพัฒนาทักษะฝีมือ การคุ้มครองสภาพการทำงานที่เหมาะสม และการสร้างหลักประกันทางสังคมที่มั่นคง

3. แหล่งเงินทุน

(1) เงินที่โอนมาจากกองทุนเพื่อผู้รับงานไปทำที่บ้าน (จัดตั้งขึ้นตามพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้รับงานไปทำที่บ้าน พ.ศ. 2553 และดำเนินการบริหารกองทุนตามระเบียบกรมการจัดหางาน พ.ศ. 2559)

(2) เงินทุนประเดิมที่รัฐบาลจัดสรรให้

(3) เงินอุดหนุนรัฐบาล

(4) เงินค่าปรับที่ได้รับจากการลงโทษผู้กระทำความผิดตามร่างพระราชบัญญัติส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตแรงงานนอกระบบ พ.ศ. .... 

(5) เงินค่าสมาชิก (สมาชิกกองทุนฯ จ่ายให้) 

(6) เงินหรือทรัพย์สินที่มีผู้บริจาคหรืออุทิศให้

(7) เงินที่ได้รับจากต่างประเทศหรือองค์การระหว่างประเทศ

(8) ดอกผลและผลประโยชน์ที่เกิดจากกองทุน

(9) เงินที่ได้จากการขายทรัพย์สินของกองทุนหรือที่ได้จากการจัดหารายได้

(10) เงินหรือทรัพย์สินที่ตกเป็นของกองทุนหรือกองทุนได้รับจัดสรรจากกฎหมายอื่น

(11) เงินหรือทรัพย์สินอื่นใดที่กองทุนได้รับไม่ว่ากรณีใด

ประเด็น

(จากมติคณะรัฐมนตรี

เมื่อวันที่ 20 เมษายน 2564)

ข้อชี้แจงของ รง. ต่อคณะกรรมการฯ

1. ความซ้ำซ้อนกับภารกิจปกติหน่วยงานในสังกัดของ รง.

     (1) สำนักงานปลัดกระทรวงแรงงาน (สำนักงานนโยบายแรงงานนอกระบบ)

     (2) กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน (กองคุ้มครองแรงงานนอกระบบ)

- ภารกิจในการรณรงค์ส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตแรงงานนอกระบบของกองทุนฯ ไม่ซ้ำซ้อนกับภารกิจของสำนักงานปลัดกระทรวงแรงงานและกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เนื่องจากสำนักงานปลัดกระทรวงแรงงาน (สำนักงานนโยบายแรงงานนอกระบบ) มีภารกิจสำคัญในการขับเคลื่อนนโยบายการส่งเสริมคุ้มครองและพัฒนาคุณภาพชีวิตแรงงานนอกระบบ และกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน (กองคุ้มครองแรงงานนอกระบบ) มีภารกิจสำคัญในการคุ้มครองแรงงานนอกระบบเฉพาะกลุ่มที่กฎหมายกำหนดไว้ให้อยู่ในความรับผิดชอบของกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน ได้แก่ กลุ่มรับงานไปทำที่บ้าน กลุ่มลูกจ้างทำงานบ้าน กลุ่มลูกจ้างทำงานเกษตรกรรม (ได้รับความคุ้มครองก็ต่อเมื่อมีนายจ้างหรือผู้จัดจ้างงานเท่านั้น)

- ภารกิจการช่วยเหลือและอุดหนุนกลุ่มแรงงานนอกระบบหรือองค์กรแรงงานนอกระบบที่เสนอแผนงานหรือโครงการและการว่าจ้างสมาคม มูลนิธิ องค์กรเอกชน หรือนิติบุคคล เพื่อดำเนินการส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตแรงงานนอกระบบของกองทุนฯ มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างเครือข่ายการดำเนินงานด้านแรงงานนอกระบบจึงไม่ซ้ำซ้อนกับภารกิจปกติ เนื่องจากทุกหน่วยงานในสังกัด รง. ที่เกี่ยวข้องกับแรงงานนอกระบบจะดำเนินงานโดยหน่วยงานเองไม่มีการช่วยเหลือหรืออุดหนุนให้หน่วยงานอื่นไปดำเนินการหรือว่าจ้างสมาคม มูลนิธิ องค์กรเอกชนหรือนิติบุคคล เพื่อดำเนินการส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตแรงงานนอกระบบ

     (3) กรมพัฒนาฝีมือแรงงาน (กองทุนพัฒนาฝีมือแรงงาน)

- ภารกิจการให้แรงงานนอกระบบกู้ยืมเพื่อส่งเสริมและสนับสุนนการประกอบอาชีพเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตแรงงานนอกระบบของกองทุนฯ มิใช่การพัฒนาฝีมือแรงงาน จึงไม่ซ้ำซ้อนกับภารกิจของกรมพัฒนาฝีมือแรงงาน (กองทุนพัฒนาฝีมือแรงงาน) ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ผู้ประกอบการและลูกจ้างที่เป็นแรงงานในระบบกู้ยืมเพื่อพัฒนาทักษะฝีมือเท่านั้น

2. ความซ้ำซ้อนกับทุนหมุนเวียนอื่น

     (1) กองทุนเพื่อผู้รับงานไปทำที่บ้าน

- ปัจจุบัน รง. ได้กำหนดให้โอนกองทุนเพื่อผู้รับงานไปทำที่บ้านมาอยู่ภายใต้ร่างพระราชบัญญัติส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตแรงงานนอกระบบ พ.ศ. .... และขยายวัตถุประสงค์ของกองทุนฯ ให้ครอบคลุมแรงงานนอกระบบทุกกลุ่มอาชีพ และได้เปลี่ยนชื่อ จาก กองทุนส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตแรงงานนอกระบบ เป็น กองทุนส่งเสริมการพัฒนาคุณภาพชีวิตและคุ้มครองแรงงานนอกระบบ

     (2) กองทุนประกันสังคม

- การจัดให้มีสิทธิประโยชน์อื่นของกองทุนจะเป็นไปตามที่คณะกรรมการบริหารกองทุนกำหนด ตามความเหมาะสมกับความต้องการของแรงงานนอกระบบ และสถานะของกองทุน เช่น การประกันทรัพย์สิน การประกันอุบัติเหตุหรืออุบัติภัยให้กับบุคคลในครอบครัว เป็นต้น ซึ่งไม่ซ้ำซ้อนกับสิทธิประโยชน์สำหรับผู้ประกันตนตามมาตรา 39 และมาตรา 40 แห่งพระราชบัญญัติประกันสังคม พ.ศ. 2533 โดยผู้ประกันตนมาตรา 39 จะได้รับสิทธิประโยชน์ 6 กรณี ได้แก่ เจ็บป่วย คลอดบุตร สงเคราะห์บุตร ทุพพลภาพ ชราภาพ และเสียชีวิต สำหรับผู้ประกันตนมาตรา 40 จะได้รับสิทธิประโยชน์สูงสุด 5 กรณี ได้แก่ ค่าทดแทนขาดรายได้เมื่อเจ็บป่วย ทุพพลภาพ เสียชีวิต ชราภาพ และสงเคราะห์บุตร

3. แหล่งเงินทุน

     ประมาณการรายรับและรายจ่ายของกองทุน ดังนี้

     3.1 ประมาณการรายรับของกองทุน ประมาณ 481.95 ล้านบาท

     3.2 ประมาณการรายจ่ายของกองทุน ประมาณ 247.59 ล้านบาท

* ในการประมาณการเงินค่าสมาชิกซึ่งเป็นรายได้หลักของกองทุนฯ เดิม รง. ได้คาดการณ์ว่าจะมีสมาชิก จำนวน 1 ล้านราย โดยกำหนดเก็บเงินค่าสมาชิกเป็นรายปี คนละ 100 บาท รวมเป็นเงินประมาณ 100 ล้านบาท และเงินทุนประเดิม จำนวน 100 ล้านบาท ซึ่งคณะกรรมการฯ ครั้งที่ 2/2563 เมื่อวันที่ 25 ธันวาคม 2563 พิจารณาแล้วเห็นว่า เงินค่าสมาชิกจำนวนดังกล่าวที่เก็บได้อาจไม่ยั่งยืนทำให้ต้องใช้เงินงบประมาณเป็นรายได้หลัก ต่อมา รง. ได้ปรับเงินค่าสมาชิกเข้ากองทุนและประมาณการเงินค่าสมาชิกอีกครั้ง โดยกำหนดเก็บเงินสมาชิกรายปีคนละ 360 บาท (เป็นราคาที่สำรวจจากผู้มีส่วนได้ส่วนเสียแล้ว เห็นว่ามีความเหมาะสม) รวมเป็นเงิน 360 ล้านบาท ประกอบกับเงินทุนที่โอนมาจากกองทุนเพื่อผู้รับงานไปทำที่บ้านอีกจำนวน 12.90 ล้านบาท และเงินทุนประเดิม จำนวน 100 ล้านบาท พร้อมเงินดอกผลและเงินค่าปรับต่างๆ เมื่อเปรียบเทียบกับประมาณการรายจ่ายของกองทุนฯ ประมาณ 247.59 ล้านบาทแล้ว เห็นว่า เงินรายได้จากค่าสมาชิกจำนวนดังกล่าวสามารถทำให้แผนการดำเนินงานของกองทุนสามารถดำเนินการได้ตามวัตถุประสงค์ของกองทุนฯ

หมายเหตุ : แรงงานนอกระบบจะได้รับสิทธิประโยชน์ในการกู้ยืมเงินเพื่อส่งเสริมและสนับสนุนการประกอบอาชีพและสิทธิประโยชน์อื่นใด ก็ต่อเมื่อแรงงานนอกระบบจ่ายเงินค่าสมาชิกเข้ากองทุนฯ เป็นรายปี