ประเด็นปัญหา/ข้อเสนอแนะ/

หน่วยงานรับผิดชอบ

การดำเนินการของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น

1. โครงการ “จะนะเมืองต้นแบบอุตสาหกรรมก้าวหน้าแห่งอนาคต” จังหวัดสงขลา [ศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ (ศอ.บต.)]

• รัฐบาลและ ศอ.บต. ได้ดำเนินการอย่างรวบรัดขั้นตอนขาดการจัดการศึกษาผลกระทบสุขภาพและสิ่งแวดล้อม และรับฟังความคิดเห็นก่อนอนุมัติโครงการ แต่เป็นการชี้แจงและรับฟังความคิดเห็นภายหลังจากการอนุมัติโครงการ

• ข้อเสนอแนะ : 1) ให้ทบทวนโครงการนี้ โดยต้องยกเลิกมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 7 พฤษภาคม 2562 และวันที่ 21 มกราคม 2563

                       2) ขอให้มีการประเมินสิ่งแวดล้อมระดับยุทธศาสตร์และการศึกษาผลกระทบสิ่งแวดล้อมและสุขภาพเพื่อเป็นข้อมูลกำหนดทิศทางการพัฒนาพื้นที่ โดยกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนในพื้นที่และจัดให้มีการรับฟังความคิดเห็นก่อนที่จะกำหนดโครงการใดๆ ขึ้นในพื้นที่

- ศอ.บต. ได้ดำเนินการเปิดรับฟังความคิดเห็นผู้มีส่วนได้ส่วนเสียตามระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยการรับฟังความคิดเห็นของประชน พ.ศ. 2548 แล้ว และ ศอ.บต. และส่วนราชการที่เกี่ยวข้องได้ดำเนินการตามมติคณะรัฐมนตรี ตลอดจนข้อเสนอแนะของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องอย่างเคร่งครัด เช่น การจัดทำแผนแม่บทเชิงพื้นที่ การศึกษาความเชื่อมโยง เส้นทางการคมนาคมขนส่งเพื่อรองรับเขตพัฒนาพิเศษเฉพาะกิจ อำเภอจะนะ จังหวัดสงขลา การปรับปรุงการใช้ประโยชน์ที่ดิน เป็นต้น

- สนับสนุนทุนวิจัยเพื่อนำความคิดเห็นของประชาชน กลุ่มหรือองค์กรที่อยู่ในพื้นที่อำเภอจะนะ จังหวัดสงขลา ต่อการดำเนินการขยายผลโครงการดังกล่าว เพื่อนำข้อเสนอของประชาชนไปสู่การจัดทำเป็นธรรมนูญระดับตำบลให้มีความสมบูรณ์ พร้อมกำหนดขั้นตอนการดำเนินการ และการผลักดันให้มีสถานะทางกฎหมายสำหรับการบังคับใช้

2. การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำในพื้นที่อ่าวบ้านดอน จังหวัดสุราษฎร์ธานี [กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (กษ.)] และกระทรวงมหาดไทย (มท.)]

• มีการบุกรุกพื้นที่สาธารณะทางทะเลกว่า 2 แสนไร่ ซึ่งสร้างผลกระทบต่อระบบนิเวศและสร้างความขัดแย้งต่อประชาชนมาอย่างต่อเนื่องโดยผู้ว่าราชการจังหวัดสุราษฎร์ธานีได้มีประกาศจังหวัดให้รื้อถอนสิ่งปลูกสร้าง อาคาร (ขนำเฝ้าหอยและโฮมสเตย์) หรือสิ่งใดๆ ที่ได้ก่อสร้าง หรือติดตั้งในบริเวณดังกล่าวภายในระยะเวลา 60 วัน แต่มีผู้ประกอบการบางแห่งเพิกเฉยต่อคำสั่งและมีแนวโน้มจะไม่ดำเนินการคืนพื้นที่ตามคำสั่ง

• ข้อเสนอแนะ : 1) จัดให้มีนโยบายการมีส่วนร่วมเพื่อบูรณาการการจัดการพื้นที่อ่าวบ้านดอนอย่างสมดุลและเป็นธรรม และคุ้มครองสิทธิชาวประมงพื้นบ้าน รวมถึงการพัฒนาแนวทางการบริหารจัดการพื้นที่สาธารณะทางทะเลอย่างเป็นองค์รวมบนฐานความยั่งยืนทางนิเวศ ตามกรอบข้อตกลงสากลองค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ

                      2) จัดตั้งคณะทำงาน ประกอบ ด้วย ผู้ทรงคุณวุฒิที่มาจากการแต่งตั้งในระดับชาติ และเสนอแนวทางการแก้ไขปัญหาต่อรัฐบาลในทุกด้าน รวมทั้งขอให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ร่วมกันในการจัดการปัญหาแบบบูรณาการในพื้นที่

- กษ. (กรมประมง) ได้ร่วมบูรณาการการปฏิบัติงาน

เพื่อขับเคลื่อนกลไกการบริหารจัดการทั้งด้านการทำประมง การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ และการอนุรักษ์ทรัพยากรสัตว์น้ำ ให้เป็นไปตามหลักธรรมาภิบาลและส่งเสริมการมีส่วนร่วมของผู้เกี่ยวข้องทุกภาคส่วน ภายใต้แนวทางการรักษาสมดุลของระบบนิเวศและหลักการป้องกันล่วงหน้า เพื่อรักษาหรือฟื้นฟูทรัพยากรสัตว์น้ำ

3. เขตพัฒนาโครงการรถไฟทางคู่ จังหวัดขอนแก่น และจังหวัดนครราชสีมา [กระทรวงคมนาคม (คค.)]

• เนื่องจากช่วงมาบกะเบา - ชุมทางถนนจิระ และชุมทางถนนจิระ - ขอนแก่น เป็นพื้นที่ที่คนจนเมืองหลายครัวเรือนอาศัยอยู่ในเขตริมทางรถไฟและได้รับผลกระทบจากการที่การรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) ได้ขอพื้นที่ริมทางรถไฟ จำนวน 20 เมตร โดยวัดจากกึ่งกลางของรางรถไฟ (ตามกฎหมายเป็นเอกสิทธิ์ของ รฟท.) และพื้นที่ดังกล่าวจะถูกรื้อถอน ส่งผลให้ผู้ที่อยู่อาศัยบริเวณริมรางรถไฟต้องย้ายออกไป

• ข้อเสนอแนะ : 1) จัดกลไกการดำเนินงานแบบมีส่วนร่วมในกรณีการโยกย้าย และชดเชยทรัพย์สินแก่ผู้ได้รับผลกระทบที่อยู่อาศัยในเขตแนวเส้นทางรถไฟและเวนคืนที่ดินนอกเขตทางรถไฟ รวมถึงผู้ถูกอพยพและการรื้อย้ายในส่วนที่เกี่ยวข้องต่างๆ

                      2) จัดทำแผนแม่บทเพื่อการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานการขนส่งสินค้าเกษตรที่มีประสิทธิภาพตั้งแต่ต้นทางจนถึงปลายทาง เพื่อก่อให้เกิดการค้าขาย กระจายสินค้า และส่งเสริมการท่องเที่ยวชุมชน

                      3) ให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ คค. พม. สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) ร่วมกันในการวางแผนและออกแบบการพัฒนาเมืองที่ดี ตลอดจนการพัฒนาที่อยู่อาศัยเพื่อรองรับการเจริญเติบโตของเมืองอย่างยั่งยืน

คค. (สำนักงานนโยบายและแผนการขนส่งจราจร) ได้ดำเนินโครงการศึกษาพัฒนาเมืองกับระบบโครงสร้างพื้นฐานด้านการคมนาคมขนส่ง (Transit Oriented Development : TOD) ซึ่งหากนำแนวคิด TOD มาใช้ขับเคลื่อนจะช่วยขจัดปัญหาการขยายตัวของเมืองอย่างไร้ทิศทาง (Urban Sprawl)และเพิ่มศักยภาพการใช้ประโยชน์ที่ดินและบริเวณโดยรอบให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด สร้างแหล่งงานในพื้นที่ ลดการเดินทาง ลดปัญหาชุมชนแออัด เกิดการพัฒนาเมืองที่ยั่งยืน ส่งผลให้ประชาชนมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

4. ผลกระทบจากโรงงานประกอบกิจการขยะ 5 จังหวัด ได้แก่ ชลบุรี ระยอง ปราจีนบุรี ฉะเชิงเทรา และสระแก้ว [กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มท. และกระทรวงอุตสาหกรรม (อก.)]

• เกิดปัญหาขยะพิษที่ส่งผลกระทบกับชุมชน และโรงงานบำบัดกำจัดกากของเสียมีจำนวนไม่เพียงพอกับโรงงานที่เป็นผู้ก่อกำเนิดขยะซึ่งมีจำนวนมากกว่า โดยคิดเป็นอัตราส่วน 1 ต่อ 40

• ข้อเสนอแนะ : 1) มอบหมายให้มีหน่วยงานกำกับดูแลสิ่งแวดล้อมและมลพิษที่เกิดจากโรงงานอุตสาหกรรมเฉพาะที่แยกจาก อก. (กรมโรงงานอุตสาหกรรม) และมีอำนาจหน้าที่โดยตรงในการกำกับดูแลตามกฎหมาย

                      2) กำหนดนโยบายการใช้เทคโนโลยี มาจัดการขยะพิษ การควบคุมมลพิษ และการแก้ปัญหาการจัดการขยะพิษอย่างเข้มงวด โดยให้มีกระบวนการตรวจสอบ เปิดเผยข้อมูลอย่างโปร่งใส

                      3) กำหนดนโยบายห้ามนำเข้าขยะทุกประเภทจากต่างประเทศ

- อก. ได้จัดทำแนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมไทยตามแนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) ซึ่งสอดคล้องกับทิศทางการพัฒนาทั้งในระดับสากลและวาระแห่งชาติ เรื่อง BCG Economy Model เพื่อใช้เป็นกรอบแนวทางในการขับเคลื่อนการพัฒนาอุตสาหกรรมไทยสู่ระบบเศรษฐกิจหมุนเวียน โดยการบูรณาการการทำงานของทุกภาคส่วนมุ่งสร้างมูลค่าสูงสุดจากทรัพยากรธรรมชาติ ควบคู่กับการลดของเสียให้เหลือน้อยที่สุดหรือเป็นศูนย์ (Zero Waste) เพื่อลดปัญหาสิ่งแวดล้อม ลดของเสีย และสร้างมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจแก่ประเทศ

- การนำของเสียจากต่างประเทศเข้ามารีไซเคิลภายในประเทศจะต้องดำเนินการตามกฎหมายที่เกี่ยวข้องและจะต้องปฏิบัติตามประกาศกรมโรงงานอุตสาหกรรมและ อก. มีนโยบายให้ใช้ของเสียที่มีอยู่ในประเทศก่อน