ข้อเสนอแนะของคณะกรรมาธิการฯ

ผลการพิจารณาศึกษา

1. รัฐบาลควรดำเนินการ

1.1 กำหนดนโยบายและมาตรการส่งเสริมการเข้าถึงโดยสะดวกถ้วนหน้า (Accessibility for All) ของคนทุกกลุ่มรวมถึงคนพิการ ตามอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิคนพิการ

- กค. ได้ขอความร่วมมือไปยัง ธปท. และ ก.ล.ต. เพื่อขอให้พิจารณาดำเนินการตามข้อเสนอแนะของคณะกรรมาธิการฯ ในส่วนที่เกี่ยวข้องตามที่เห็นสมควร เพื่อช่วยลดอุปสรรค ผลักดัน และปรับปรุงการให้บริการทางการเงินแก่คนพิการให้มีความเป็นรูปธรรม

- อว. และ ดศ. มีข้อเสนอแนะเพิ่มเติมว่ารัฐบาลควรกำหนดให้หน่วยงานภาครัฐที่มีหน้าที่รับผิดชอบจัดทำมาตรฐานการเข้าถึงและให้มีกระบวนการตรวจสอบการเข้าถึง เพื่อให้สถาบันการเงินนำไปเป็นแนวทางในการพัฒนาเพื่อให้ทุกคนสามารถเข้าถึงโดยสะดวกถ้วนหน้ารวมถึงกลุ่มคนพิการ

- พม. มีข้อเสนอแนะเพิ่มเติมว่าเนื่องจากประเทศไทยกำลังเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ และมักมีผู้พิการร่วมด้วย ซึ่งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรมีการเตรียมความพร้อมและพัฒนาแพลตฟอร์มดิจิทัลสำหรับคนพิการและผู้สูงอายุที่คนทุกกลุ่มสามารถเข้าถึงได้

1.2 กำหนดให้มีมาตรการส่งเสริมการเข้าถึงบริการธุรกรรมทางการเงินและการลงทุนโดยสะดวกถ้วนหน้า เป็นมาตรการหนึ่งในการปฏิบัติตามปฏิญญาว่าด้วยความร่วมมือในการขับเคลื่อนการส่งเสริมการอนุวัติการตามหลักการชี้แนะเรื่องธรุกิจกับสิทธิมนุษยชนของสหประชาชาติ (UN Guiding Principles on Business and Human Rights : UNGP)

- อว. มีข้อเสนอแนะเพิ่มเติมให้หน่วยงานภาครัฐพัฒนาเทคโนโลยีสำหรับคนพิการในเรื่อง ATM ให้ครอบคลุมกลุ่มคนพิการทางการเคลื่อนไหว กลุ่มคนพิการทางการเห็น และกลุ่มคนพิการทางการได้ยินหรือสื่อความหมาย

- ดศ. เห็นควรมีการจัดทำแอปพลิเคชันในการให้บริการทางการเงินที่คำนึงถึงความมั่นคงปลอดภัยและเป็นไปตามหลักการออกแบบที่เป็นสากล และเป็นธรรม เพื่อคนทั้งมวล (UD) 

- พม. เห็นควรให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องกำหนดแนวทางการให้บริการพื้นฐานต่อคนพิการทุกประเภทโดยไม่เป็นการเลือกปฏิบัติ และสนับสนุนการลดความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงเทคโนโลยีดิจิทัล เพื่อให้เกิดการพัฒนาสังคมแห่งความเท่าเทียม

2. ธปท. ควรร่วมมือกับสมาคมธนาคารไทยและสถาบันการเงิน เร่งกำหนดมาตรฐานขั้นต่ำด้านการเข้าถึงบริการธุรกรรมทางการเงินและการลงทุนโดยสะดวกถ้วนหน้า เพื่อเป็นหลักประกันให้ธนาคารและสถาบันการเงินมีแนวทางการให้บริการคนพิการที่ชัดเจนและเป็นไปในทิศทางเดียวกัน

- อว. เห็นควรกำหนดมาตรฐานขั้นต่ำด้านการเงินและการลงทุนโดยถ้วนหน้าให้สอดคล้องกับอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิคนพิการ

- ดศ. เห็นควรมีการประชาสัมพันธ์แนวทางการเข้าถึงบริการธุรกรรมทางการเงินของคนพิการให้กับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้รับทราบและปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด

- พม. เห็นควรให้มีการรับฟังความคิดเห็นจากทุกภาคส่วน โดยเฉพาะคนพิการซึ่งเป็นผู้รับบริการโดยตรง เพื่อให้การบริการสามารถตอบสนองความต้องการพื้นฐานของคนพิการได้อย่างครอบคลุม

3. ธนาคาร สถาบันการเงิน และสมาคมธนาคารไทยควรดำเนินการ

3.1 กำหนดแนวปฏิบัติและจัดอบรมสร้างความรู้ความเข้าใจให้กับเจ้าหน้าที่ทั้งระดับนโยบายและระดับปฏิบัติงานอย่างต่อเนื่องอย่างน้อยทุก 6 เดือน เพื่อให้มีเจตคติและความรู้ที่ถูกต้องและสร้างสรรค์เกี่ยวกับคนพิการ

- อว. มีข้อเสนอแนะเพิ่มเติมให้สมาคมคนพิการได้มีส่วนสร้างหลักสูตรและร่วมเป็นวิทยากร เพื่อสามารถสร้างความเข้าใจให้กับเจ้าหน้าที่ในระดับนโยบายและระดับปฏิบัติงาน

- ธปท. ดำเนินการผลักดันให้สมาคมธนาคารไทยทบทวนแนวทางปฏิบัติในการให้บริการกับคนพิการทางการ ให้บริการที่เอื้อต่อคนพิการประเภทอื่นเพิ่มเติม และสื่อสารแนวปฏิบัติให้พนักงานสาขาทราบอย่างทั่วถึงด้วย

- ก.ล.ต. กำหนดให้ผู้ประกอบธุรกิจหลักทรัพย์และ บริการอย่างมีคุณภาพ และปฏิบัติต่อลูกค้าอย่างเป็นธรรมและเท่าเทียมกัน ซึ่งรวมถึง “คนพิการ” ด้วยแล้ว

3.2 พัฒนาเทคโนโลยีทางการเงิน (FinTech) ที่เอื้อต่อการเข้าถึงโดยสะดวกของคนทุกกลุ่ม รวมถึงคนพิการ โดยนำหลักการออกแบบที่เป็นสากล และเป็นธรรม เพื่อคนทั้งมวล (Universal Design : UD) มาใช้ออกแบบระบบการให้บริการของธนาคารและบริษัทหลักทรัพย์

- อว. เห็นว่าการพัฒนาเทคโนโลยี FinTech ต้องสอดคล้องกับอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิคนพิการและหลักการ UNGP ด้วย

- ธปท. ได้ปรับปรุงหลักเกณฑ์เพื่อให้ธนาคารพาณิชย์นำไปใช้ปฏิบัติสำหรับการดูแลการให้บริการแก่คนพิการ ได้แก่ หลักเกณฑ์เรื่องการบริหารจัดการด้านการให้บริการลูกค้าอย่างเป็นธรรม (Market Conduct) และหลักเกณฑ์เกี่ยวกับช่องทางการให้บริการของธนาคารพาณิชย์ (banking channel)

3.3 กำหนดให้มีหน่วยงานกลางที่สามารถติดต่อเพื่อให้คำปรึกษาและชี้แนะต่อเจ้าหน้าที่ประจำสาขาของธนาคารและสถาบันการเงินในการให้บริการพื้นฐานต่อคนพิการทุกประเภทที่ไม่เป็นการเลือกปฏิบัติ

- อว. และ พม. มีข้อเสนอแนะเพิ่มเติมว่าควรมีการอบรมเจ้าหน้าที่หน่วยงานกลางให้มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับคนพิการทุกประเภท รวมถึงมาตรฐานการให้บริการแก่ คำปรึกษาและชี้แนะ

3.4 ก.ล.ต. ควรกำกับดูแลข้อมูลบนเว็บไซต์และแอปพลิเคชันของบริษัทหลักทรัพย์ เพื่อให้ทุกคน รวมถึงคนพิการสามารถเข้าถึงได้โดยสะดวก รวมทั้งมีหลักประกันในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารด้านการลงทุนและการบริการซื้อขายหลักทรัพย์ผ่านระบบอินเทอร์เน็ตได้เช่นเดียวกับบุคคลทั่วไป

-  ข้อเสนอแนะเพิ่มเติมให้มีการพัฒนาบนเว็บไซต์และแอปพลิเคชันของบริษัทหลักทรัพย์ให้สอดคล้องเป็นไป ร รวมถึงนำเทคโนโลยีตามหลักการ UNGP ไปใช้ในการให้บริการข้อมูล

- ดศ. มีการดำเนินงานที่สนับสนุนการเข้าถึงบริการธุรกรรมทางการเงินของคนพิการ โดยการประกาศใช้กฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขในการเข้าถึง และใช้ประโยชน์จากข้อมูลข่าวสาร การสื่อสาร บริการโทรคมนาคม เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร เทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวกเพื่อการสื่อสาร และบริการสื่อสาธารณะ สำหรับคนพิการ พ.ศ. 2554 และตรวจสอบเว็บไซต์ของหน่วยงานภาครัฐตามมาตรฐานการพัฒนาเว็บไซต์ที่ทุกคนเข้าถึงได้ (Web Accessibility)

3.5 หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรให้คนพิการได้มีส่วนร่วมในการกำหนดแนวทางออกระเบียบ ประกาศ และแนวปฏิบัติต่างๆ ของธนาคารและสถาบันการเงิน

- อว. เห็นควรให้คนพิการได้เข้าไปมีส่วนร่วมและเป็นผู้ร่วมทดสอบการเข้าถึงตามมาตรฐานอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิคนพิการ ก่อนนำออกไปให้บริการจริง

- ธปท. ประสานงานกับสมาคมธนาคารไทยจัดตั้งคณะทำงานพัฒนาบริการทางการเงินสำหรับคนพิการ เพื่อหารือแนวทางการแก้ไขปัญหาของคนพิการทางการเห็นในการทำธุรกรรมผ่านตู้ ATM ในระยะแรก