ข้อเสนอแนะของคณะกรรมาธิการฯ

ผลการพิจารณาศึกษา

1. การกำหนดกรอบยุทธศาสตร์และกลไกในการพัฒนาเศรษฐกิจหมุนเวียนในระดับชาติ (CE Grand Strategy and Driven Mechanism) 

     1.1 การแต่งตั้งคณะกรรมการระดับชาติในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจหมุนเวียน

     1.2 การจัดตั้งสำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจหมุนเวียน

• ในระยะเริ่มต้นอาจพิจารณาใช้กลไกคณะกรรมการบริหารการพัฒนาเศรษฐกิจชีวภาพ-เศรษฐกิจหมุนเวียน-เศรษฐกิจสีเขียว (Bio-Circular-Green Economy : BCG Model) โดยมีนายกรัฐมนตรีเป็นประธาน และ อว. เป็นฝ่ายเลขานุการและเมื่อมีความพร้อมในการดำเนินงาน จึงนำไปสู่การจัดตั้ง “คณะกรรมการขับเคลื่อนเศรษฐกิจหมุนเวียน” ในระดับชาติเป็นหน่วยงานกลางดำเนินการขับเคลื่อนการพัฒนา CE เป็นการเฉพาะต่อไป

• ปัจจุบัน อว. ได้รับมอบหมายให้เป็นฝ่ายเลขานุการคณะกรรมการบริหารฯ และคณะอนุกรรมการขับเคลื่อนฯ สาขา CE โดยหากมีการจัดตั้งสำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจหมุนเวียน ควรยกระดับให้เป็น One-Stop Service ด้าน CE ของประเทศ ให้เหมือนกับเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก (EEC) 

• ตลท. ดำเนินการจัดตั้งโครงการเชิงพื้นที่ Ratchada District : Care the Whale และขับเคลื่อนโครงการในพื้นที่พันธมิตร เช่น นครปฐม สมุทรปราการ สมุทรสาคร เป็นต้น

• พน. โดย ปตท. กำหนด “กลยุทธ์ใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า โดยยึดหลัก CE” เพื่อบริหารจัดการด้านความยั่งยืน

2. การส่งเสริมผู้ประกอบการภาคธุรกิจและภาคอุตสาหกรรมเพื่อการปรับเปลี่ยนสู่เศรษฐกิจหมุนเวียน (Transforming Enterprises toward CE)

     2.1 การกำหนดมาตรการหรือกลไกที่เป็นตัวเงิน

     2.2 การกำหนดมาตรการหรือกลไกสนับสนุนอื่นที่ไม่เป็นตัวเงิน

     2.3 การแก้ไขกฎหมาย กฎ ระเบียบ เพื่อเอื้อต่อการพัฒนา

• ภาครัฐควรมีการสนับสนุนงบประมาณเพื่อการสร้างนวัตกรรม CE Lab ในแต่ละอุตสาหกรรม และบูรณาการหน่วยงานภาครัฐเพื่อให้ผู้ประกอบการเตรียมความพร้อมสำหรับมาตรการ CE ของต่างประเทศ ตลอดจนส่งเสริมการทำงานร่วมกับภาคสังคม (Social Enterprise) ที่ทำงานด้านสิ่งแวดล้อม และจัดทำระบบ Self-Assessment มาใช้ให้เกิดการพัฒนาธุรกิจ

• การแก้ไขกฎระเบียบที่เป็นอุปสรรคจะช่วยให้ผู้ประกอบการสามารถปรับเปลี่ยนไปสู่ CE ได้อย่างต่อเนื่องและค่อยเป็นค่อยไป ทั้งนี้ ควรมีการจัดทำระบบการติดตามการปรับเปลี่ยนธุรกิจที่ประสบความสำเร็จ เช่น ปิโตรเคมี วัสดุก่อสร้าง เป็นต้น

• อก. มีการรับรองผลิตภัณฑ์พลาสติกที่ย่อยสลายได้ทางชีวภาพ ผลักดันการออกกฎหมายและกฎระเบียบให้เอื้อต่อการประกอบการ และสนับสนุนเงินทุนสำหรับผู้ประกอบการตามแนวคิด CE ผ่านกองทุนพัฒนา SMEs ตามแนวประชารัฐ รวมทั้งจัดทำระบบการประเมินประสิทธิภาพการประยุกต์ใช้หลักการ CE ในองค์กร และพัฒนาอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ

• พณ. มีการบังคับใช้กฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง เพื่อป้องกันการนำเข้าขยะจากต่างประเทศ รวมทั้งมีการส่งเสริมและพัฒนาศักยภาพผู้ประกอบการรายย่อยและผู้ประกอบการวิสาหกิจขนาดย่อม เช่น โครงการ DEWA/DEWI โครงการ Circular Packaging โครงการ Design Excellence Award (DEMark) เป็นต้น

• สสว. ดำเนินโครงการ SME Regular Level โครงการพันธมิตรสร้างแบรนด์และธุรกิจเพื่อความยั่งยืนในการแข่งขัน โครงการส่งเสริมและพัฒนาผู้ประกอบการใหม่ โดยกำหนดกลุ่มธุรกิจที่มีการนำแนวคิด CE ไปใช้ในการดำเนินธุรกิจเป็นหนึ่งในกลุ่มเป้าหมายหลัก

• พน. โดย ปตท. กำหนด “แบบฟอร์มประเมินระดับการประยุกต์ใช้หลัก CE” และการจัดทำโครงการตามหลัก CE เช่น การจัดตั้งโรงงานผลิตเม็ดพลาสติกหมุนเวียนคุณภาพสูงมาตรฐานสากล เป็นต้น

3. การสร้างตลาดเศรษฐกิจหมุนเวียน (CE Market Development)

• ควรส่งเสริมการสร้างผู้ประกอบการใหม่ด้าน CE ผลักดันมาตรการอุดหนุนราคาสินค้าและบริการที่คำนึงถึง CE เสริมสร้างกระบวนการที่สร้างความมั่นใจให้กับผู้บริโภคว่าสินค้าหรือบริการที่เลือกใช้นั้น มาจากสินค้าหรือบริการที่คำนึงถึงระบบ CE อย่างแท้จริง ตลอดจนสนับสนุนการเปิดหรือขยายตลาดสินค้าและบริการ CE สู่ต่างประเทศ

• อก. มีการสร้างและพัฒนาแผน/โครงการ การรับรอง จัดทำมาตรฐานระบบการจัดการ CE ในองค์กร การจัดทำโครงการ CE Standard Platform : Thailand ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งการจัดทำมาตรฐาน CE สำหรับผลิตภัณฑ์

• พณ. มีการส่งเสริมให้ผู้ประกอบการผลิตสินค้าและใช้บรรจุภัณฑ์ที่มาจากธรรมชาติ

• พน. โดย ปตท. มีการส่งเสริมความร่วมมือระหว่างหน่วยงาน เพื่อพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ใหม่ๆ ตามแนวคิด CE การต่อยอดโครงการ Upcycling the Oceans, Thailand เพื่อนำขยะพลาสติกมาผลิตเป็นสินค้าแฟชั่น และการออกประกาศคู่มือเกณฑ์การจัดซื้อจัดจ้างที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

4. การส่งเสริมเทคโนโลยีและนวัตกรรมเศรษฐกิจหมุนเวียน (CE Technology and Innovation Promotion)

• ควรดำเนินการปรับเปลี่ยนกระบวนการทางธุรกิจไปสู่ระบบเศรษฐกิจหมุนเวียน โดยอาศัยองค์ความรู้ เทคโนโลยี และนวัตกรรม เช่น สนับสนุนเงินทุนที่มีความคล่องตัว บูรณาการการวิจัยและการพัฒนานวัตกรรม สร้างนวัตกรรมที่เป็น Tokenization ที่คิดมูลค่าความยั่งยืนที่เกิดบน CE เป็นต้น รวมทั้งสนับสนุนให้มีการลงทุนร่วมระหว่างภาครัฐและภาคเอกชนมากยิ่งขึ้น

• อก. มีการส่งเสริมและต่อยอดเทคโนโลยีรีไซเคิลเพื่อเป็นวัตถุดิบทดแทนสำหรับภาคอุตสาหกรรม และส่งเสริมการออกแบบตามหลักการ CE เพื่อการใช้ทรัพยากรแร่และโลหะอย่างยั่งยืน

• พน. ดำเนินการพัฒนาของเสียไปสู่ผลิตภัณฑ์ใหม่ เช่น การนำ Waste Polymer กลับเข้าสู่กระบวนการผลิตสำหรับใช้ในการผลิตกล่องนาฬิกาแบรนด์เนมชั้นนำของโลก การพัฒนาผลิตภัณฑ์เม็ดพลาสติก HDPE มาผลิตเป็นทุ่นลอยน้ำสำหรับใช้กับแผงโซลาร์เซลล์ที่ปราศจากสารพิษที่ทำลายสิ่งแวดล้อม เป็นต้น

• กษ. จัดทำแนวทางการขับเคลื่อน BCG Model ภาคการเกษตรด้วยการใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมในการยกระดับผลผลิตเกษตรสู่มาตรฐานสูง ครอบคลุมทั้งด้านคุณภาพ โภชนาการ ความปลอดภัย และระบบการผลิตที่ยั่งยืน รวมทั้งวิเคราะห์การพัฒนาเศรษฐกิจ BCG ตั้งแต่ต้นทาง-กลางทาง-ปลายทาง โดยใช้ฐานข้อมูลภาคการเกษตรกับภาคอุตสาหกรรม

5. การสร้างความตระหนักให้สาธารณชนเห็นความสำคัญของเศรษฐกิจหมุนเวียน (Building Public Awareness of CE)

• ควรดำเนินการจัดทำหลักสูตรเพิ่มเติมในการศึกษาขั้นพื้นฐานและส่งเสริมให้โรงเรียน/สถาบันการศึกษา/มหาวิทยาลัยเป็นต้นแบบของการขับเคลื่อน CE เพื่อให้เกิด CE Learning ตลอดจนส่งเสริมให้เกิด Awareness ในภาคประชาสังคม เพื่อให้เกิดการเปลี่ยนพฤติกรรมของผู้บริโภค

• อก. ได้สร้างองค์ความรู้ด้าน Circular Economy ผ่านศูนย์วิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีรีไซเคิล และการบริหารจัดการองค์ความรู้ด้านแร่ โลหะ และรีไซเคิลผ่านช่องทางออนไลน์ (e-Learning)

• พณ. ได้ศึกษาประโยชน์และผลกระทบจากการจัดทำ FTA ในการสร้างความตระหนักเกี่ยวกับ CE และขอความร่วมมือผู้ประกอบการห้างค้าส่งค้าปลีกสมัยใหม่ลดการใช้วัสดุที่ผลิตจากพลาสติก ถุงพลาสติก และโฟมบรรจุอาหาร

• พน. โดย ปตท. ดำเนินการจัดงานประชุมระดับโลก GC Circular Living Symposium 2020 : Tomorrow Together และถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการจัดการขยะให้กับชุมชนเพื่อลดปริมาณขยะในชุมชนและสามารถต่อยอดเป็นอาชีพเสริมสร้างรายได้เพิ่มขึ้น

6. การปฏิรูปการบริหารจัดการขยะทั้งระบบ (Restructuring Waste Management System)

• หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น มท. ทส. สธ. และ อปท. เป็นต้น ได้ดำเนินการปรับปรุงการบริหารจัดการขยะ 4 ด้านหลัก ได้แก่ การคัดแยกและขนส่ง การบริหารจัดการ การสร้างความตระหนักของสาธารณชน และการปรับปรุงกฎหมาย กฎระเบียบที่เกี่ยวข้องเพื่อสร้างระบบ CE และนำไปสู่ Zero waste ในกลุ่มจังหวัดนำร่องอย่างเป็นรูปธรรม แล้วจึงขยายผลสู่กลุ่มจังหวัดอื่นๆ ทั่วประเทศ โดยมีการกำหนดเป้าหมายในการบริหารจัดการขยะหรือของเสียให้เป็นวัตถุดิบรอบสองที่ชัดเจนแนวทางจัดการขยะพลาสติกที่เป็นปัญหาเร่งด่วนของประเทศ

• มท. ได้กำหนดแนวทางการคัดแยกขยะตั้งแต่จุดกำเนิดขยะและการขนส่งขยะที่เหมาะสม โดยจัดทำแผนปฏิบัติการ “ประเทศไทยไร้ขยะ” และแผนปฏิบัติการจัดการขยะมูลฝอยชุมชน “จังหวัดสะอาด” บูรณาการการจัดการขยะในระดับประเทศและจังหวัดอย่างเป็นระบบ และส่งเสริมและผลักดันการแปลงขยะที่ไม่สามารถผ่านกระบวนการ recycling หรือ upcycling ไปเป็นพลังงานทดแทน รวมทั้งปรับปรุงและออกกฎระเบียบในการจัดการมูลฝอย

• อก. มีการพัฒนาระบบติดตามการขนส่งกากอุตสาหกรรมอันตราย และการพัฒนาฐานข้อมูลเพื่อเชื่อมโยงอย่างเป็นระบบ

• ตลท. ได้พัฒนาโครงการ Ratchada District Care the Whale เป็น Climate Care Platform เพื่อให้เกิด CE จาก Waste Management ได้อย่างครบวงจร

• พน. โดย ปตท. ดำเนินการร่วมทุนในการผลิตเม็ดพลาสติกหมุนเวียนคุณภาพสูงมาตรฐานสากล และหาแนวทางนำขยะพลาสติกจากร้านคาเฟ่อเมซอนไปใช้ประโยชน์ผลิตเป็นแก้ว Tumbler Upcycling